مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی امام خمینی(قدّس سّره) و رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(دام ظله الوارف) صفحه 309

[274]. به حاشیه مسأله 282 مراجعه شود.

[275]. اگر از داخل حِجر اسماعیل(ع) طواف کند و یا از روی دیوار آن بگذرد، طوافش باطل است و باید آن را اعاده کند، و اگر در یکی از دورهای طواف از داخل حجر بگذرد، فقط همان دور باطل است. (مناسک حج، م 274)

[276]. به حاشیه مسأله قبل مراجعه شود.

[277]. بنا بر مشهور، طواف باید در فاصله ی میان کعبه و مقام ابراهیم(ع) و در جهت های دیگر نیز در همین فاصله انجام شود، اما اقوی آن است که طواف کردن در این فاصله شرط نیست و می تواند در خارج از این فاصله و در سایر بخش های مسجدالحرام نیز طواف را به جا آورد، به ویژه هنگامی که ازدحام شدید مانع از طواف در آن فاصله باشد، البته بهتر آن است که در صورت عدم ازدحام، در فاصله ی مذکور طواف کند.(مناسک حج، ص103، ششم) و از این مسأله حکم مسائل بعد نیز روشن می شود.

[278]. باید برگردد. (مناسک حج، م283و284)

[279]. قطع طواف مستحبی و حتی طواف واجب، جایز است؛ هر چند احوط آن است که طواف واجب را به اندازه ای که عرفاً موالات از میان برود، قطع نکند. (مناسک حج، م269)

[280]. به حاشیه مسأله 549 و 551 مراجعه شود.

[281]. اگر طواف واجب را برای اقامه ی نماز واجب قطع کند، در صورتی که پس از انجام نیمی از طواف چنین کند، پس از نماز ادامه ی آن را انجام داده و هفت دور کامل می کند، و اگر پیش از اتمام نصف

طواف چنین کند، در صورتی که فاصله ی زیادی ایجاد شود، احوط آن است که طواف را از ابتدا انجام دهد، ولی اگر فاصله ی زیاد حاصل نشده باشد، عدم وجوب رعایت احتیاط در این مورد، بعید به نظر نمی رسد، اما رعایت احتیاط در هر حال پسندیده است. در این مورد، تفاوتی ندارد که نماز جماعت باشد یا فرادی؛ و وقت نماز تنگ باشد یا نباشد و از این مسأله حکم مسأله بعد نیز روشن می شود. (مناسک حج، م268)

282تا382