تاملی در معنای مناسک حج صفحه 105

هرگز به پایان نرسد. مقام ابراهیم را مصلّی ساختن، در عین حالی که از نظر مادّی و فیزیکی واجب است، ضرورتی است که باید از بُعد معنوی نیز مدّ نظر قرار گیرد، و حاجی خود را در جایگاه ابراهیم ببیند و بیابد و آرزو کند که چون او نماز بخواند. و در طیّ مناسک حجّ، به خصوص لحظه دیدار کعبه، طول طواف، نمازِ پشت مقام، وقوفها و بیتوته در منی، زمان بسیار سریعتر از همیشه می‌گذرد. ای کاش می‌شد زمان را متوقّف کرد. سجده‌ها را طولانی‌تر، رکوعها را طولانی‌تر و نگاه عاشقانه به کعبه شریف و عزیز را پرامتدادتر کرد.

در طول تمامی مناسک و در جای‌جای مکّه مکرّمه و مدینه منوّره، احساس قرابت و همراهی و گام نهادن در جای پای رسول خدا و ائمّه معصومین 7، رهایت نمی‌کند. امّا برخی ظاهربینان، به هر حال، از تغییرات کالبدی و فیزیکی می‌گویند، و از این که این فضاها و وا و کالبد، فضاها و حال و کالبد و مصالح آن دوران نیستند. دلتنگ می‌شوی که چرا برخی چنین‌اند! امّا وقتی در نماز طواف، پشت مقام ابراهیم، سر به سجده می‌گذاری، آرامش سراسر وجودت را فرامی‌گیرد. که حتّی اگر حرف آنان راست باشد، اینجا،

همانجایی است که حجّت زنده و برحقّ خداوند در آن گام برمی‌دارد و پس از طوافهایش، بی‌گمان در آن نماز می‌گذارد و بر زمینش سجده می‌کند. اینجا، در نماز طواف، بی‌شکّ با حجّت حقّ و امام زمانت همراه شده‌ای.

سعی میان «صفا» و «مروه»

پس از طواف و نماز طواف، و نوشیدن جرعه‌ای از آب زمزم،