تاملی در معنای مناسک حج صفحه 183

با زیبایی مطلق هستند، بحث مستقل و مفصّلی را طلب می‌کند.

توجّه به عالَم و اجزای آن؛ پیامبر عظیم‌الشّأن اسلام نه تنها برای انسانها و طبیعت و آیات الهی ارزش و حقوقی قائل بود که حتّی به مصنوعات انسانی به دیده دیگری می‌نگریست که با نگرش انسان‌های عادی متفاوت بود؛ از جمله آن که برای هر چه داشت، نامی می‌نهاد که ذکر بسیاری از آنها در تاریخ یعقوبی و سایر تواریخ آمده است. (1) علاوه بر آن، برخورد آن حضرت با «ستون حنّانه» که ذکر آن در فصل قبل گذشت، نمونه دیگری است از رابطه آن حضرت با اجزای عالَم.

پاکی؛ طهارت و پاکی پیامبر از منظرها و در قلمروهای متفاوت و متنوّعی قابل ذکر هستند که یکی از بارزترین آنها پاکی ظاهری است که رفتار و شیوه زیست پیامبر مشحون از آنها بوده است. این تأکید و توجّه تا جایی است که می‌فرماید: «النّظافَهُ مِنَ الایمان»؛ «پاکیزگی از ایمان است.» (2) و در جایی دیگر پاکی را «حقّ خدا» بر بنده‌اش می‌شناساند. (3) و باز: در یکی از سخنان پرمغز خویش پاکی و بخشش را به همراه زیبایی، صفت خداوند می‌داند که خداوند آنها را دوست دارد: «إنَّ اللهَ تَعالی جَمیلٌ یُحِبُّ الْجَمالَ سَخیٌّ یُحِبُّ السَّخاءَ نَظیفٌ یُحِبُّ النَّظافَه»؛ «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. بخشنده است و بخشش

1- 1. ر. ک: تاریخ یعقوبی، ج 1، ص 457. برای مطالعه در برخی نظرات و رفتارها و توصیه‌های آن بزرگوار، که بیش از هزار سال قبل، در توجّه به طبیعت و محیط زیست و احترام به آنها ارائه شده و بسیار پیشرفته‌تر، متعالی‌تر و فراتر از حفاظتی است که امروزه در عالَم مطرح است، ر. ک: مجموعه مقالات اولین همایش اسلام و محیط زیست، و نقی‌زاده، جایگاه طبیعت و محیط زیست در فرهنگ و شهرهای ایرانی.
2- 2. نهج‌الفصاحه، ص 790، ح 3161.
3- 3. همان، ص 448، ح 1398.