تاملی در معنای مناسک حج صفحه 43

متین، مؤدّبانه و پوشاننده عریانیِ (سطحی و حجمیِ) انسان بوده است.

در میقات باید هر چیزی که نشانه تشخّص و منیّت است به دور ریخته شود. تنها یک چیز باقی می‌ماند: وَ یَبْقی وَجْهُ رَبّکَ ذُوالْجَلالِ وَالإِکْرام؛ «و زنده ابدی ذات خدای منعم با جلال و عظمت است.» (1) همچون «قیامت»، و مگر نه این که در حدیث قدسی آمده است: «خَلَقَ اللهُ آدَمَ عَلی صُورَتِهِ»؛ «خداوند آدم را بر صورت خویش آفرید»، (2) جمع مؤمنان به عنوان «وجه» او و خلیفه او که به سوی خانه او می‌روند، یگانه جلوه‌ای هستند که اجازه نمایش خود را دارند. و معاذالله، که مراد از «وجه» او صورت جسمانی باشد، بلکه مراد مرتبه‌ای از صفاتی از اوست که با نفخه‌ای الهی به او دمیده شده است: حیات، علم، قدرت، اراده، بینایی، شنوایی و کلام. اینها اسماء و صفات هفت‌گانه الهی‌یعنی «حیّ، علیم، قادر، مرید، بصیر، سمیع و متکلّم» اند. و به این ترتیب است که هویّت انسان کامل، مأخوذ از هویّت حقّ است، و هر صفت و اسمی از اسماء حقّ با صفتی از انسان (کامل) متناظر است. و آدمیان نیز جملگی باید «انسان کامل» را الگوی خود قرار داده و در جهت تشبّه به او کوشا باشند.

حَرَم‌

مقصود از حرم، محدوده‌ای است پیرامون کعبه شریف و مکّه

خلق ما بر صورت خود کرد حق وصف ما از وصف او گیرد سبق

مثنوی، دفتر چهارم، ص 235 بیت 13