تاملی در معنای مناسک حج صفحه 46

همچنان که امام صادق می‌فرماید: «خداوند از هر چیز، چیزی را برگزید، و از زمین، جایگاه کعبه را اختیار کرد»، (1) قرآن کریم نیز، همچنان که روح انسان و کعبه را به خویش منتسب می‌داند، سرزمین حرم (مکّه) را نیز به خویش منسوب می‌فرماید: إِن- ما أُمِرْتُ انْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَهِ الَّذی حَرَّمَها وَ لَهُ کُلُّ شّیْ‌ءٍ؛ «من مأمورم که منحصراً خدای این شهر (مکّه معظّمه) را که بیت‌الحرامش قرار داده پرستش کنم که آن خدا مالک همه چیز عالم است»، (2) و به این ترتیب ارزش و بزرگی و حرمت آن را متذکّر می‌شود.

یادآوری این نکته خالی از لطف نیست که مکّه، عظمت و شایستگی مورد قسم الهی واقع شدن را به دلیل حضور پیامبر در خویش یافته است. چنانچه کلام الهی به این موضوع اشاره می‌کند: لا اقْسِمُ بِهذَا الْبَلَدِ وَ انْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ؛ «سوگند به این شهر (مکّه مکرّمه) یاد نکنم و حال آن که تو در این شهر منزل داری.» (3)

مسجدالحرام‌

مسجدالحرام، مسجدی است که مرکز آن کعبه شریف است و مسجد در پیرامون کعبه قرار گرفته و شکل‌گیری و توسعه‌ها و ساختمانش که به ویژه پس از ظهور اسلام با جدّیت و علاقه مسلمانان پی‌گیری شده است، در کتب تاریخ و اسناد و مدارک دیگر مسطور

1- 1. آیت‌الله جوادی‌آملی، صهبای حجّ، ص 224، به نقل از وسائل‌الشّیعه.
2- 2. نمل: 92.
3- 3. بلد: 2- 1.