تاملی در معنای مناسک حج صفحه 75

از بعثت است. اینک، وقتی که با ماشینهای کولردار برای زیارت دوره به پای کوه می‌روی، هنگامی که بر زمین تف‌زده گام می‌نهی و آفتاب سوزان پوستت را (حتّی از روی لباس) می‌آزارد، وقتی که با چشم دل، ساختمانها و محلات بین مسجدالحرام تا پای کوه را حذف می‌کنی و به بیش از هزار و چهارصد سال قبل می‌روی و زنی بزرگوار و کودکی خردسال را می‌بینی که برای عزیز خلقت، برای محمّد امینص، غذا می‌آورند، درمی‌یابی که اینان چه حقّ بزرگی به گردن بشریّت دارند. چه بزرگوارانی، در چه شرایط طاقت‌فرسایی، به خدمت بنده خاصّ خداص همّت گماشتند، تا تو به اسلام، به هدایت، به نور، به رستگاری برسی، با یادآوری این حقیقت خجل می‌شوی و خویش را وامدار می‌یابی.

قبرستان ابوطالب 7: در مکّه مکرّمه و در پناه کوهی سترگ قبرستان غریبی با نام ابوطالب وجود دارد که مدفن حضرت خدیجه، حضرت عبدالمطّلب، حضرت ابوطالب، حضرت قاسم پسر رسول خداص و بسیاری از مسلمانان است که اهل مکّه آن را بیشتر به نام «قبرستان معلاه» می‌شناسند.

غار ثور: غار ثور نیز همان آیتی است که پیامبر اکرم را، به هنگام هجرت به مدینه با آیاتی دیگر (تار عنکبوت و کبوتری خوابیده بر تخمهایش) از شرّ تعقیب‌کنندگان مشرکش نجات داد.

مَوْلِد پیامبر: مَوْلِد پیامبر مکانی در مکّه مکرّمه و نزدیک صفا و مروه است که اکنون کتابخانه‌ای بر آن بنا کرده‌اند.

مسجد خیف: مسجد خیف، مسجدی در منی است که گویند هفتصد پیامبر در آن نماز گزارده‌اند، و تنها در ایّام حجّ به روی حجّاج باز است و عبادت در آن توصیه شده است.