مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 11

اگر حج اهمیتش بیشتر باشد، باید انجام؛ و گرنه باید ترك شود؛ و اگر كسی به حج رفت و حرامی به‌جا آورد، یا واجبی را ترك كرد، معصیت كرده ولی حج او صحیح است.

تزاحم نذر و حج‌

5- اگر كسی نذر كند كه- مثلًا- در روز عرفه، كربلای معلا، یا یكی از مشاهد دیگر را زیارت كند، نذرش صحیح است؛ ولی اگر مستطیع بوده، یا در این سال مستطیع شد، باید به حج برود، و نذرْ مانع از حج نمی‌شود؛ و اگر به حج نرفت، بر او مستقر می‌شود، و باید به نذر عمل‌كند؛ و اگر به حج رفت، تخلف از نذر، موجب كفّاره نمی‌شود؛ ولی اگر حج به‌جا نیاورد و به نذر هم عمل نكرد، كفاره نذر را باید بدهد.

3- استقرار حج و حكم ثبت‌نام‌

اشاره

6- اگر مستطیع، حج را ترك كند، حج بر او مستقر می‌شود و باید بعداً به هر نحو كه می‌تواند، به

______________________________
(1). آیة اللَّه تبریزی: اگر فقط احتمال اهمّیت در حج باشد حج مقدّم است وگرنه باید حرامی را كه حج بر آن‌توقّف دارد ترك كند و چنانچه ارتكاب حرام بعد از شروع در حج باشد مجزی از حجّةالاسلام نیست و اگر حج متوقّف بر ترك واجب باشد نظر ایشان موافق نظر آیة اللَّه خویی است.

آیة اللَّه خویی: در فرض تساوی و یا احتمال اهمّیت در هر یك مخیّر بین آنها است و اگر در یكی از آنها احتمال اهمّیت می‌دهد آن مقدم است.

آیة اللَّه سیستانی: در صورت تساوی مخیر است.

آیة اللَّه وحید: همچنین است اگر موجب ترك واجبی شود كه احتمال داده می‌شود از حج مهمتر باشد یا موجب انجام حرامی شود كه احتمال داده می‌شود، ترك آن از انجام حج مهم‌تر باشد.

(2). آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، صافی، گلپایگانی: نذر منحل می‌شود و باید به حج‌برود.
(3). آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: در این صورت عمل به نذر واجب نیست، بنابر این تخلف از نذر موجب‌كفّاره نمی‌شود.
(4). آیة اللَّه مكارم: نذر منعقد نیست و كفّاره ندارد.
(5). آیة اللَّه سیستانی: مگر این كه جاهل به حصول استطاعت یا غافل از آن باشد، یا جاهل به وجوب حج یاغافل از آن باشد، و در این جهل و غفلت معذور باشد.

آیة اللَّه فاضل: چنانچه تا پایان اعمالِ حج، شرایط استطاعت باقی باشد، در این صورت باید حج را انجام دهد مگر این‌كه انجام حج حرجی باشد، كه در این فرض از خودش ساقط است، و در این صورت باید از تركه او- ولو از میقات- نایب بگیرد، یا شخصی تبرعاً حج او را انجام دهد.