مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 16

فصل دوم: شرایط وجوب حج‌

اشاره

وجوب حج (حَجّةالاسلام)، منوط به تحقق چهار شرط است و بدون وجود تمامیِ آنها، حجْ واجب نیست؛ این شرایط عبارتند از: عقل، بلوغ، استطاعت و حریّت.

1- عقل‌

اشاره

بر دیوانه حجْ واجب نیست؛ ولی اگر قبل از درك مشعر عاقل شود، با دارا بودن دیگر شرایط، حج او حَجّةالاسلام محسوب می‌شود. 16- برای كسی كه بعد از احرامْ دیوانه شده، استنابه لازم نیست و كفایت هم نمی‌كند، و در احرام باقی است.

جنون بعد از عمره تمتع‌

17- اگر حج گزار بعد از انجام عمره تمتع دیوانه شود، محرم نمودن او برای حج لازم نیست و تكلیفی ندارد.

جنون بعد از استقرار حج و وظیفه ولیّ‌

18- شخصی پس از استقرار وجوب حجْ دیوانه شده، وظیفه ولیّ، نسبت به حج او چیست؟

______________________________
(1). آیة اللَّه بهجت: در صورتی كه زمان افاقه او مكفی برای انجام واجبِ فعلی بر او، نباشد. (كتاب حج ص 2).
(2). آیة اللَّه فاضل: اگر كسی در میقات مجنون بود، همراهان او می‌توانند او را رجاءً مثل كودك غیر ممیز محرم كنند و چنانچه قبل از درك مشعر عاقل شود كفایت از حَجّةالاسلام می‌كند. و احتیاط این است كه به اذن ولی شرعی، او را محرم كنند. و احتیاط مستحب آن است كه در سال‌های بعد اگر مستطیع شد حَجّةالاسلام را اعاده كند.
(3). آیات عظام: تبریزی، خویی، سیستانی و فاضل: حج و احرام او باطل است؛ آیة اللَّه سیستانی: اگر احتمال بهبودی و درك و وقوفین نیست.
(4). آیةاللَّه بهجت: اگر یأس از بهبودی حاصل است احتیاطاً ولیّ از مال او اقدام به حج نیابی كند و اگر وفات كند از طرف او قضا می‌كند. [مناسك طبع‌جدید معظم‌له مسأله 35]

آیة اللَّه فاضل: چنانچه امید افاقه هست صبر كنند والّا بنابر احتیاط واجب، ولیّ شرعی او از مال او یك حج نیابی انجام دهد.

آیة اللَّه نوری: اگر مال دارد لازم است ولیّ اقدام به حجّ نیابی بكند.

آیات عظام: تبریزی، خامنه‌ای، سیستانی، صافی: در صورت عدم بهبودی تا آخر عمر، بعد از فوتش از تركه او برایش نایب می‌گیرند.