مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 200

بنزین، در زیر سقف، توقف كند و محرم زیر سقف قرار گیرد، مانعی ندارد و كفّاره هم ندارد.

476- حركت در تونل‌های مكه در حال سیر به طرف عرفات، اگر محرم خودش آن راه را اختیار كند، اشكال دارد؛ و در غیر این صورت مانع ندارد.

موارد استظلال‌

477- در حرام بودن استظلال در وقت طی منزل، فرقی بین محمل روپوش دار، اتومبیل سرپوشیده، هواپیما و كشتی نیست.

سایه جانبی‌

478- در وقت طی منزل، استظلال به پهلوی محمل، كناره ماشین و هر چیزی كه بالای سر نباشد، بنابر احتیاط ترك شود، اگرچه جایز بودنِ آن، خالی از قوت نیست.

تابش عمودی و افقی خورشید

479- در استظلال، فرقی بین سایه حاصل از تابش عمودی یا مایل خورشید، نیست.

سایه بر شانه‌

480- اگر سایه فقط بر شانه بیفتد و بر سر نیافتد، استظلال صدق نمی‌كند.

حكم بین الطلوعین‌

481- بین الطلوعین از نظر جواز و عدم جواز استظلال جزو شب است یا روز؟

(1)- آیات عظام خامنه‌ای، فاضل، نوری: اشكال ندارد.

آیة اللَّه بهجت: اشكال ندارد (مستفاد از س 53 مناسك).

آیة اللَّه مكارم: در این صورت هم مانعی ندارد.

نظریات آیات عظام در مسأله 473 آمده است

آیة اللَّه خامنه‌ای: قرار گرفتن در سایه دیوار و درخت و مانند آنها و نیز عبور از زیر سقف‌های ثابت مانند پل و تونل، حتی در روز اشكال ندارد.

آیات عظام: صافی، گلپایگانی، فاضل، مكارم، نوری: جایز است؛ آیة اللَّه سیستانی: برای پیاده مطلقاً جایز است و سواره احتیاط كند، مگر سایه سر و سینه را نگیرد.

(3)- به مسأله قبل مراجعه شود.

(4)- آیات عظام: بهجت، خویی: فرقی نمی‌كند. آیات عظام: تبریزی، سیستانی، فاضل: بنابر احتیاط.