مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 202

بنابراین، جواز نشستن محرم در هواپیما و ماشینی كه شب حركت می‌كند، بعید نیست و استظلال در هوای ابری در روز، جایز نیست، مگر ابر به‌طوری تیره باشد كه استظلال صدق نكند.

استظلال با عذر

485- در صورت وجود عذر- مثل شدت گرما یا شدت سرما یا بارندگی- استظلال جایز است، ولی كفّاره دارد.

استظلال در حال خواب‌

486- افرادی كه شب با ماشین مسقف حركت می‌نمایند؛ اگر قبل از طلوع آفتاب به خواب بروند و بعد از طلوع آفتاب بیدار شوند، برای مدتی كه خواب بوده‌اند، یا ماشین ایستاده بوده، كفّاره واجب نیست؛ ولی اگر بعد از بیدار شدن و التفات و قبل از ایستادن ماشین، استظلال شده ولو اضطراراً، كفّاره واجب است.

(1)- آیة اللَّه بهجت، اگر طوری باشد كه تظلیل صادق نباشد اشكال ندارد.

(2)- آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: استظلال در روز ابری هم جایز نیست.

مناسك حج با حواشی مراجع تقلید (1387)؛؛ ص207

آیة اللَّه سیستانی: اگر ابر تیره باشد كه‌اشعّه آفتاب را به‌كلّی پوشانده باشد و باران نباشد اشكال ندارد.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: در جواب استظلال در روز ابری فرموده‌اند: استظلال در هوای ابری در روز جایز نیست. (مناسك فارسی، ص 184).

آیة اللَّه مكارم: تیره بودن ابرها لازم نیست، منظور نبودن سایه است.

(3)- مراجعه به مسأله 487 و 488 شود.

آیة اللَّه تبریزی: در فرض مزبور بنا بر احتیاط برای استظلال در شب باید كفّاره بدهند.

آیة اللَّه مكارم: در این صورت كفّاره‌ای لازم نیست.