مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 225

ترك سهوی طواف‌

553- اگر كسی طواف را سهواً ترك كند، لازم است هر وقت كه باشد، آن را به‌جا آورد؛ و اگر به محل خود برگشته و نتواند به مكه برگردد، یا مشقت داشته باشد، باید نایب بگیرد. 554- اگر طواف واجب- اعم از طواف عمره و طواف حج و طواف نساء- را فراموش كند و با زن نزدیكی نماید، باید یك هدی در مكه ذبح كند؛ و احتیاط آن است كه شتر باشد؛ و در صورت بازگشت از مكه، باید خودش باز گردد و طواف و نماز آن را بجا آورد؛ و احتیاطاً در غیر طواف نساء، سعی را هم بجا آورد؛ و اگر نمی‌تواند بازگردد، یا مشقت دارد، نایب بگیرد.

(1)- آیة اللَّه سیستانی: یا آن را به طور صحیح انجام نداده.

(2)- آیة اللَّه فاضل: وسعی را نیز بنابر احتیاط اعاده كند.

(3)- آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: اگر قبل از فوت وقتِ طواف متذكر شود، باید تا وقت نگذشته قضا كند.

آیة اللَّه مكارم: و در این مدّت چیزی بر او حرام نیست و احتیاط آن است كه یك گوسفند قربانی به مكه بفرستد و اگر فرستادن به مكه ممكن نیست در محل خود قربانی كند.

(4)- آیة اللَّه فاضل: در صورتی كه نسیان مبدّل به علم شود و استمرار نداشته باشد كفاره دارد والّا چیزی براو نیست.

آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی: برای فراموشی طواف عمره در مكه و برای فراموشی طواف حج در منی قربانی نماید، و قربانی كردن یك گوسفند كافی است. و از مناسك آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی استفاده می‌شود كه: این حكم در طواف نساء نیست. (مناسك، مسأله 327).

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: كسی كه تمام طواف یا بعض آن را فراموش كند و یادش نیاید تا به شهر خود برگردد و برای او مشكل باشد كه به مكه مراجعت نماید و آنچه را فراموش كرده بجا آورد واجب است نایب بگیرد كه برای او طواف كند و در این صورت بنابر احتیاط واجب هدی بفرستد و احوط آن است كه شتر باشد. آیة اللَّه صافی بعد از «برای او طواف كند» می‌فرماید: و نماز طواف بخواند و بنابر احتیاط لازم سعی هم بنماید و در این صورت بنابر احتیاط واجب هدی بفرستد، و احوط آن است كه شتر باشد، و در مواردی كه گفته شد باید وجوباً یا احتیاطاً بعد از اتمام و نماز طواف، اعاده نماید، نایب نیز به همان شرح عمل كند. (مناسك فارسی، م 104)

آیة اللَّه مكارم: قربانی كردن گوسفند و اعاده سعی احتیاط مستحب است.

(5)- آیة اللَّه فاضل: و احتیاط مستحب.

(6)- آیة اللَّه سیستانی: اگر قبل از فوت وقت متذكر شود، باید سعی را اعاده كند و اگر بعد از آن باشد، مثلًا طواف عمره را پس از وقوف در عرفات متذكر شود یا طواف حج را پس از پایان ذی‌حجه متذكر شود طواف را قضا می‌كند و اعاده سعی لازم نیست و تا طواف را خودش یا نایبش انجام نداده‌اند آنچه بر او حرام شده است حلال نمی‌شود.