مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 235

فوراً از مسجدالحرام بیرون برود، و غسل كند؛ اگر بعد از اتمام شوط چهارم شك كرده، باقیمانده طواف را به‌جا آورد و احتیاط در اعاده است؛ ولی اگر قبل از دور چهارم شك كرده، طواف را اعاده نماید.

طواف با وضوی باطل‌

588- اگر حج‌گزار در عمره تمتع، بعد از تقصیر متوجه شود كه وضوی او باطل بوده یا وضو نداشته و با این حال طواف كرده و نماز طواف خوانده است، طواف و نماز را اعاده كند و عمره او صحیح است. 589- اگر حج‌گزار بعد از انجام اعمال عمره و حج بفهمد وضویش باطل بوده، با تدارك طوافها و نماز، حجش صحیح است.

______________________________
(1). آیة اللَّه خامنه‌ای: و برگردد و طواف را اعاده نماید.
(2). جهت تفصیل نظر آیات عظام به ذیل مسأله 585 مراجعه شود.

(3)- آیات عظام بهجت، تبریزی: و بنابر احتیاط، بعد از آن سعی و تقصیر را نیز اعاده كند و تا تقصیر نكرده احكام محرم را مراعات كند.

وآیة اللَّه بهجت اضافه می‌فرماید: و در صورتی كه بطلان از جهت جهل به حكم نبوده، تقصیر قبلی كفّاره ندارد. (مناسك، س 85 و 170).

آیة اللَّه خویی: باید لباس دوخته را بیرون بیاورد و سعی و تقصیر را نیز اعاده كند و در فرض گذشت زمان تدارك، حجش باطل است. (المسائل الشرعیه، ص 342 و 351 و 357).

آیة اللَّه سیستانی: اگر قبل از گذشتن وقت یادش آمد باید آن را جبران كند و بعد از آن سعی و تقصیر را نیز اعاده كند و تا اعمال را انجام نداده است از محرّمات احرام اجتناب نماید و اگر بعد از گذشتن وقت تدارك متوجّه شود، در صورت سهو و نسیان، اعاده طواف كافی است و در صورت جهل حجّش باطل است و به احتیاط واجب باید یك شتر قربانی بدهد.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: در فرض مذكور (كه بعد از تقصیر و قبل از شروع اعمال حج فهمیده) باید پس از وضو طواف و نماز و سعی و تقصیر را اعاده كند. (مجمع المسائل، ج 1، ص 478، مسأله 47).

آیة اللَّه مكارم: احتیاطاً سعی و تقصیر را نیز اعاده كند.

(4)- آیة اللَّه بهجت: واجب است نایب بگیرد و احتیاط این است نایب بعد از طواف، سعی را نیز اعاده كند.

آیة اللَّه تبریزی: در فرض مزبور حجّ تمتع او باطل است و بنابر احتیاط طواف و سعی را به قصد عمره مفرده بجا آورده و تقصیر یا حلق نموده طواف نساء را انجام داده از احرام خارج می‌شود و سال آینده حجّ تمتع را بجا آورد.

آیة اللَّه خویی: اگر زمان تدارك گذشته مانند این‌كه وضوی طواف عمره باطل بوده حجش باطل است، احرام او هم باطل است و اگر زمان تدارك باقی باشد مانند این‌كه طواف حج باطل بوده و هنوز ماه ذی‌حجه تمام نشده طواف و اعمال مترتبه را اعاده می‌كند و اگر متمكن از مباشرت نیست برای آن اعمال نایب می‌گیرد و نباید اعاده غیر از طواف نساء از ماه ذی‌حجه بگذرد.

آیة اللَّه سیستانی: ولی در فرض جهل به حكم حج او باطل است و بنابر احتیاط واجب باید یك شتر كفّاره بدهد و از احرام خارج شده است.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: در فرض مذكور طواف او باطل است و احرام او باقی است و اگر در ذی‌حجه در مكه متوجه شود بعد از وضو، طواف حج و نماز آن و سعی و طواف نساء و نماز آن را بجا آورد و عمره مفرده نیز بجا آورد با طواف نساء و مُحلّ شود و در سال بعد حج واجب را بجا آورد و اگر بعد از ذی‌حجه متوجه بطلان طواف شود، عمره مفرده را بجا آورد و چنانچه در خارج از میقات باشد لازم است، ثانیاً در میقات محرم شود رجاءاً و به مكه برود و اعمال عمره مفرده را با طواف نساء بجا آورد تا مُحلّ شود و در سال بعد حج واجب خود را بجا آورد. (مجمع المسائل، ج 1، ص 478، مسأله 47).

آیة اللَّه مكارم: بنابر احتیاط واجب سعی و تقصیر را نیز اعاده كند.