مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 24

35- پول هَدْی، جزو استطاعت نیست.

لزوم داشتن ضروریات زندگی‌

36- در وجوب حج، علاوه بر مصارف رفت و برگشت، داشتن ضروریات زندگی و آنچه كه در معیشت بدان نیاز هست، شرط است، مثل خانه مسكونی و اثاث خانه و وسیله سواری و غیر آن، در حد مناسب با شأن، یا داشتن پول یا مالی كه با آن، تهیه آنها ممكن باشد.

37- اگر ضروریات زندگی یا پول آنها را، در حج صرف كند، حج او حَجّةالاسلام محسوب نمی‌شود.

سكونت در غیر منزل ملكی‌

2/ 37- كارمندانی كه مالك منزل مسكونی نمی‌باشند و در منازل سازمانی زندگی می‌كنند و هم‌اكنون مشكلی از نظر مسكن ندارند ولی سایر شرایط استطاعت را دارا هستند، آیا باید حجّةالاسلام بجا آورند یا نه؟

لزوم تحقیق از استطاعت‌

38- اگر كسی در استطاعت مالیِ خود شك دارد، بنا بر احتیاط واجب باید تحقیق كند، چه

______________________________
(1). آیة اللَّه تبریزی: در صورتی كه بتواند بدون حرج و مشقّت بدل هدی روزه بگیرد.

آیات عظام: تبریزی، سیستانی و مكارم: استطاعت حاصل است و به جای آن روزه می‌گیرد.

آیات عظام: خویی، فاضل، صافی و گلپایگانی: مستطیع نمی‌شود و پول هدی جزو استطاعت است.

(2). آیة اللَّه بهجت: ضرورت شخصیّه یا شأنیّه.
(3). آیة اللَّه مكارم: خواه ملكی باشد یا اجاره‌ای كه با شؤون او سازگار باشد.
(4). آیة اللَّه صافی: و نداشتن آن حرجی باشد.
(5). آیةاللَّه سیستانی: … و نداشتن آن موجب حرج باشد.
(6). آیة اللَّه خویی: به پاورقی مسأله 57 مراجعه شود.
(7). آیةاللَّه بهجت: مالك بودن منزل شرط نیست بلكه تأمین بودن نیاز سكنای او میزان است.

آیة اللَّه خامنه‌ای: كسی كه منزل ملكی از ضروریات زندگی او محسوب می‌شود یا مناسب شأن عرفی او است یا سكونت در منزل اجاره‌ای یا عاریه‌ای یا وقفی باعث حرج یا خواری او می‌شود، داشتن منزل ملكی از شروط استطاعت او به حساب می‌آید در غیر این صورت اگر سایر شرایط استطاعت را دارا باشد مستطیع است.

آیات عظام: فاضل، مكارم و نوری: بلی مستطیع هستند.

(8). آیات عظام: بهجت، تبریزی، خویی: فحص لازم نیست هرچند احوط است.

آیات عظام تبریزی، خویی: فحص لازم نیست هرچند احوط است.

آیة اللَّه خامنه‌ای: كسی كه می‌داند با وضع معمول حج و مخارج عادی آن، دارای استطاعت نیست ولی احتمال می‌دهد كه اگر تحقیق كند راه‌هایی پیدا شود كه با وضع فعلی خود بتواند حج كند لازم نیست فحص كند ولی ملاحظه وضع مالی موجود خود برای كسی كه نمی‌داند آیا استطاعت حج دارد یا نه و می‌خواهد بداند كه آیا مستطیع هست یا نه علی‌الظاهر واجب است.