مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 255

637- اگر یقین كند كه مثلًا ركن یمانی، همان ركن حجرالاسود است، و طواف را از ركن یمانی شروع كند، طواف او باطل است. 638- اگر طواف كننده طواف را از حجرالاسود آغاز كند ولی در هر شوط قبل از رسیدن به حجرالاسود- مثلًا در ركن یمانی- نیتِ ختم نماید، طواف او اشكال دارد، و باید اعاده شود.

639- ختم به حجرالاسود، این گونه حاصل می‌شود كه در دور هفتم، به همان جا كه شروع كرده، ختم نماید و در پایان هر دور، توقف لازم نیست.

3- قرار دادن كعبه به سمت چپ‌

اشاره

سوم- بودن خانه كعبه در طرف چپ طواف‌كننده.

كفایت عرفی به سمت خانه بودن شانه چپ‌

640- به‌شانه چپ قرار دادنِ كعبه در تمامِ حالاتِ طواف، به صورت حقیقی و دقیق، لازم نیست؛ و حتی اگر هنگام دور زدن نزد حِجر اسماعیل، علیه السلام قدری از طرف چپ خارج شود، مانع ندارد، حتّی اگر بیت به پشت متمایل شود، ولی دور زدن به‌نحو متعارف باشد، اشكال ندارد.

خروج شانه از محاذات‌

641- اگر هنگام رسیدن به گوشه‌های كعبه، شانه از محاذات آن خارج شود، و حتی خانه متمایل به پشت شود، اگر به‌طور متعارف دور می‌زند، هیچ اشكالی ندارد.

642- طوافی كه برخی- به خاطر احتیاطِ عدم خروج شانه از بیت- دیگری را وادار می‌كنند كه

(1)- آیة اللَّه بهجت: به ذیل مسأله قبل مراجعه شود.

آیة اللَّه سیستانی، آیة اللَّه فاضل: اگر قصد او شروع از موضع معتبر شرعی است ولی در تطبیق اشتباه كرده است، در صورتی كه كسری دور آخر را تا حجرالاسود به قصد طواف تمام كند، طواف صحیح است؛ آیة اللَّه فاضل: ولی احتیاطاً پس از نماز طواف، طواف و نماز را اعاده كند.

آیة اللَّه مكارم: بنابر احتیاط.

(2)- آیة اللَّه سیستانی: طواف او باطل است.

(3)- آیات عظام: بهجت، خامنه‌ای، تبریزی، خویی: ودر شوط آخراحتیاطاً قدری‌از حجر بگذرد وزیادی را مقدمه علمیّه محسوب دارد.