مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 256

او را طواف دهد و خود طواف‌كننده از خود سلب اختیار می‌كند و آن شخص او را به جلو هل می‌دهد، باطل است. 643- بودن دقیق شانه به طرف بیت در تمام حالاتِ طواف، لازم نیست؛ و احتیاط در آن خیلی ضعیف و غیر قابل اعتنا است و باید از جهالت و وسوسه دوری شود و به همان ترتیب كه سایر مسلمین دور می‌زنند، طواف انجام شود، هرچند اگر كسی بخواهد بدون وسوسه احتیاط كند و قدری شانه را هنگام رسیدن به حجر اسماعیل یا اركان كعبه، به بیت متمایل كند و خلاف متعارف و موجب انگشت‌نمایی نباشد، مانع ندارد.

تدارك طواف ناقص‌

644- اگر به خاطر ازدحام و مانند آن، مقداری از طواف، خلاف متعارف انجام شود؛ مثل آن‌كه روی طواف كننده یا پشت او به سمت كعبه واقع شود، و یا عقب عقب طواف كند، باید آن مقدار را جبران كند.

سرعت و نحوه طواف‌

645- طواف كننده می‌تواند هنگام طواف، آهسته یا تند راه برود، و می‌تواند بدود و یا سواره طواف كند، هرچند بهتر است كه اعتدال رعایت شود.

2/ 645- در طواف با چرخ، طواف كننده به اختیار خود، حركت دادن چرخ را به دیگری واگذار می‌كند، مثل اینكه چرخ دارای موتور محرك باشد، آیا این طواف با طوافِ سواره كه در حال اختیار هم جایز است، فرق دارد؟ و آیا جواز طواف سواره با جواز سعی سواره فرق می‌كند یا نه؟

(1)- آیة اللَّه بهجت: باطل نیست.

آیة اللَّه خامنه‌ای، آیة اللَّه مكارم: این طواف باطل نیست. و در بسیاری از مواقع ازدحام طواف، ظاهراً اختیار سلب می‌شود ولی چون از اول طواف كننده مختاراً این راه را انتخاب می‌كند، منافات با اختیار ندارد، اما از كارهای ناپسند و زننده دوری شود.

(2)- آیة اللَّه فاضل: و خلاف تقیه نباشد و موجب …

(3)- آیة اللَّه فاضل: احتیاط در ترك آن است.

آیة اللَّه مكارم: این كار لزومی ندارد.

(4)- آیة اللَّه سیستانی: و اگر نتواند در اثر ازدحام برگردد و جبران كند می‌تواند تا حجرالاسود بدون قصد طواف برود و از آنجا شوط را كاملًا اعاده نماید.

آیة اللَّه سیستانی: اگر بتواند خودش چرخ را نگه بدارد، طواف و سعی صحیح است و فرقی بین طواف سواره و سعی سواره نیست.

آیة اللَّه صافی: در طواف و سعی سواره اگر شخصی به اختیار خود وسیله را می‌برد اشكال ندارد و اما واگذار كردن حركت وسیله به دیگری بدون عذر شرعی این حكم را ندارد و صحیح نیست والله العالم.