مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 258

649- اگر بعضی از دورها از داخل حجر اسماعیل انجام شود، بنابر احتیاط واجب، باید آن دور از سرگرفته شود و طواف اعاده شود؛ اگرچه ظاهر، عدم لزوم اعاده طواف است.

طواف در مقابل حجر اسماعیل‌

651- هنگام طواف در مقابل حجر اسماعیل، باید طوری حركت كند كه به نحو متعارف باشد و طواف بیت، صادق باشد.

652- حجر اسماعیل جزو بیت نیست، هرچند باید در خارج آن طواف كرد.

طواف از داخل حجر و علم بعد از حج‌

653- اگر حج‌گزار پس از انجام اعمال حج تمتع بفهمد كه در طواف عمره یا حج، چند شوط را از داخل حجراسماعیل دور زده، حج او صحیح است ولی باید طواف را اعاده كند.

(1)- آیات عظام صافی، گلپایگانی: باید آن دور را اعاده نماید و احوط اعاده كل طواف است بعد از اتمام آن.

آیة اللَّه بهجت: باید آن دور اعاده شود در صورتی كه در ابتدای طواف، نیّت طواف بر بیت محض نكرده باشد والّا اعاده اصل طواف موافق احتیاط است؛ اگرچه عملًا در یك شوط اختصار نماید. (مناسك شیخ، ص 41).

آیات عظام: خامنه‌ای، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل، مكارم، نوری: باید آن دور اعاده شود؛ آیة اللَّه خامنه‌ای: و اگر بدون اعاده این دور به طواف ادامه داد طواف او باطل است.

(2)- آیة اللَّه بهجت: در صورت سهو و بطلان اصل طواف.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: اگر در عمره بوده حج او بدل به افراد شده، باید عمره مفرده به‌جاآورده و در سال بعد نیز حج تمتّع را انجام دهد و اگر در طواف حج باشد مسأله صوری دارد. (آداب و احكام حج، مسأله 558).

آیة اللَّه مكارم: یعنی از روی سهو.

(3)- آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: چون از روی جهل به حكم، طواف صحیح را ترك كرده با فرض انقضای وقت، حجش باطل است. (مناسك، مسأله 325).

آیة اللَّه خامنه‌ای: حج او صحیح است و باید طواف و نماز آن را اعاده كند.

آیة اللَّه سیستانی: اگر سهواًباشد و در سه شوط یا كمتر چنین شده باشد باید همان سه شوط را انجام دهد و اگر بیشتر باشد احتیاطاً طواف رانیز اعاده كند و در این صورت اگر طواف حج باشد و در ماه ذی‌حجّه متذكر شود، اعمال مترتبه را نیز احتیاطاً اعاده كند و اگر بعد از ماه ذی‌حجّه باشد یا مربوط به طواف عمره باشد، اعاده بقیّه اعمال لازم نیست و اگر جهلًا و در طواف حج باشد و در ماه ذی‌حجّه متوجّه شود باید طواف و اعمال مترتبه را انجام دهد و اگر بعد از ماه ذی‌حجّه متوجّه شود یا مربوط به طواف عمره باشد حجش باطل است و احتیاطاً باید یك شتر قربانی كند.

آیة اللَّه فاضل: بنابر احتیاط آن چند شوط را اعاده كند و نماز را نیز اعاده كند و پس از آن اصل طواف و نماز را اعاده كند.

آیة اللَّه مكارم، احتیاط آن است كه تكمیل كند و بعد اعاده نماید.