مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 273

اگر سعی را كمتر از چهار دور انجام داده، آن را اتمام و اعاده كند.

نقصان طواف و مراجعت به وطن‌

690- اگر حج‌گزار طوافش ناقص بوده ولی تا بعد از مراجعت به وطن متذكر نشود، احتیاط آن است كه بازگردد؛ واگر نتوانست یا مشكل بود، نایب بگیرد.

موالات در طواف و میزان ازاله آن‌

691- رعایت موالات عرفیه در طواف، بنابراحتیاط واجب، لازم است؛ یعنی اگر به جهتی در بین طواف متوقّف شد، آن قدر طول ندهد كه از صورت یك طواف، خارج شود.

692- موالاتِ در طواف و در سعی، چگونه زایل می‌شود؟ آیا با خواندن دو ركعت نماز

(1)- به ذیل مسأله 688 مراجعه شود.

(2)- آیة اللَّه بهجت: و اگر متذكّر نشود مگر بعد از مراجعت به وطن خود، پس نایب می‌گیرد. (مناسك شیخ، ص 42).

آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی: باید برگردد.

آیة اللَّه سیستانی: اگر نتواند باقیمانده را خود به‌جا آورد، اگرچه به این علت باشد كه پس از رجوع به وطن یادش آمده دیگری را نایب خود قرار دهد و به هر حال نماز طواف را باید خودش هر جا هست بعد از طواف نایب بخواند.

(3)- آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: و در این صورت نیز بنا بر احتیاط واجب هدی بفرستد و احوط آن است كه شتر باشد (مناسك فارسی، مسأله 104).

آیة اللَّه مكارم: و احتیاط آن است یك گوسفند در مكّه قربانی كند و اگر نتوانست در شهر خودش قربانی كند.

(4)- آیة اللَّه بهجت: مراعات موالات عرفیه، در غیر موارد عذرِ حاصل بعد از شوط چهارم، لازم است. (مناسك شیخ، ص 44).

آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: مراعات موالات لازم است.

آیة اللَّه خامنه‌ای: احتیاط واجب آن است كه در میان اجزای طواف، موالات عرفیه را رعایت كند، مگر در مورد قطع طواف پس از گذشتن از نیمه آن، به خاطر نماز و امثال آن.

آیة اللَّه مكارم: در طواف واجب موالات لازم است و در مستحب شرط نیست.