مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 287

اگر جای مقدار شوط فاسد معلوم نباشد

731- در صورتی كه مقداری از یك شوط، صحیح بجا آورده نشود و محدوده آن دقیقاً معلوم نباشد، در صورتی كه بعد از فساد آن مقدار، طواف را ادامه نداده باشد، می‌تواند مقداری اضافه و یا حتی یك شوط كامل به عنوان تدارك مقدار باطل شده و مقدمه علمیه انجام دهد؛ ولی اگر بعد از آن، طواف را ادامه داده باشد، طواف او اشكال دارد. 732- شخصی در یكی از اشواط، گامهایی را در اثر فشار جمعیت بی‌اختیار پیموده و به همان نحو ادامه داده وطواف را پایان برده است، اكنون كه مسأله را فرا گرفته، نه جای آن مقدار را می‌داند و نه شوط را، تكلیف او چیست؟

كفایت تدارك طواف از محاذات‌

733- طوافی كه قطع می‌شود، ادامه آن از محاذات نقطه قطع شده نیز كافی است و لازم نیست دقیقاً از همان نقطه قطع باشد.

(1)- آیة اللَّه بهجت: در مسأله قبل آمده است كه ظاهراً به طواف ضرر ندارد.

آیة اللَّه سیستانی: در این فرض اگر جاهل قاصر باشد صحیح است.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: صحیح نیست، مگر آن‌كه چند قدم جلوتر از محلی كه طواف خراب شده، به عنوان مقدّمه علمیّه طواف را شروع كند و ادامه آن را به عنوان وظیفه واجب طواف بجا آورد. (آداب و احكام حج، م 581).

آیة اللَّه فاضل: طواف مزبور صحیح است ولكن اگر پس از خرابی، اشواط دیگری را هم اتیان كرده باشد صوری دارد كه در بعضی از آنها اقوی بطلان است.

آیة اللَّه تبریزی: حركت غیر اختیاری در فرض مزبور مضر به طواف نیست، واللَّه العالم.

آیة اللَّه خامنه‌ای: اگر با قصد طواف نموده، اشكال ندارد.

آیة اللَّه سیستانی: اگر كاملًا بی‌اختیار بوده طواف را پس از فوت موالات از سر بگیرد.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه نوری: از طواف مذكور صرف نظر كند و طواف دیگر انجام دهد، واللَّه العالم

آیة اللَّه فاضل: اگر قصد طواف داشته صحیح است و گرنه احتیاطاً خودش و اگر نمی‌تواند فردی را نایب كند تا یك طواف و نماز طواف برای او بجا آورد.

آیة اللَّه مكارم: اگر منظور از بی‌اختیار بودن این است كه در وسط جمعیت قرار گرفته و قصد طواف دارد و جمعیت او را پیش می‌برند این وضع ضرری به طواف نمی‌زند.