مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 306

785- در موارد زیر به جا آوردن طواف مستحبی، به نیابت از دیگری و نیابت كردن در طواف كسی كه او نیز اعمال به جا می‌آورد، چه حكمی دارد؟

الف) پس از احرام عمره مفرده یا تمتع، پیش از طواف و بقیه اعمال؛ ب) پس از احرام حج، قبل از رفتن به عرفات؛ ج) پس از اعمال منا، پیش از اعمال مكه.

طواف مستحبی قبل از اعمال مكه و قبل از عمره‌

786- كسی كه از منی برگشته و هنوز اعمال واجب مكه را انجام نداده، بنابر احتیاط، طواف مستحبی را ترك نماید؛ و همچنین است حكم در حال احرام عمره تمتع قبل از انجام عمره. 787- احوط آن است كه حاجی بعد از منی، تا اعمال واجب را انجام نداده، طواف مستحبی نكند.

آیت‌اللَّه تبریزی: الف: پس از اتمام اعمال طواف مستحبی به جا آورد یا نیابت از غیر بكند. واللَّه العالم.

ب: بنابر احتیاط طواف نكند. واللَّه العالم.

ج: بنابر احتیاط استحبابی طواف نكند. واللَّه العالم.

آیت‌اللَّه خامنه‌ای: الف و ب: نیابت برای معذورین مانع ندارد ولكن احوط ترك نیابت در طواف مستحبی است، ولی به حج و عمره ضرر نمی‌زند. ج: احوط آن است كه تا اعمال واجب را انجام نداده طواف مستحبی نكند.

آیت‌اللَّه سیستانی: در همه این موارد جایز است، ولی پس از احرام حج و قبل از رفتن به عرفات بنا بر احتیاط واجب جایز نیست و چنانچه انجام داد تلبیه بگوید.

آیت‌اللَّه صافی: الف) اشكال ندارد؛ واللَّه العالم. ب) خلاف احتیاط است؛ واللَّه العالم. ج) اشكال ندارد؛ واللَّه العالم.

آیت‌اللَّه فاضل: الف) بنابر احتیاط طواف نكند. ب) بنابر احتیاط طواف نكند. ج) مانعی ندارد.

آیت‌اللَّه مكارم: احتیاط ترك طواف مستحبی در تمام این‌گونه موارد است.

آیت‌اللَّه نوری: جواب الف، ب و ج: احوط ترك طواف مستحبی می‌باشد.

(2)- آیة اللَّه بهجت: می‌تواند.

آیة اللَّه سیستانی، آیة اللَّه فاضل: می‌تواند، ولی متمتع پس از احرام حج و قبل از خروج به عرفات، به احتیاط واجب نباید طواف مستحبی كند، هرچند طواف حج را مقدم داشته باشد.

(3)- مراجعه شود به مسأله 784