مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 36

مسایل خاص استطاعت بانوان‌

میزان حصول استطاعت با مهریّه‌

62- زنی كه مهریه‌اش برای مخارج حج كافی است، و آن را از شوهر خود طلبكار است، اگر شوهرش قدرت بر ادای آن ندارد، زن حق مطالبه ندارد و مستطیع نیست؛ و اگر قدرت دارد و مطالبه آن برای زن مفسده‌ای ندارد، بافرض این‌كه شوهر، نفقه و مخارج زندگی زن را می‌دهد، لازم است زن مهریه را مطالبه كند و به حج برود؛ و چنانچه برای او مفسده دارد- مثل این‌كه ممكن است به نزاع و طلاق منجر شود- مستطیع نیست.

استطاعت مالی زن و فرض لزوم رجوع به كفایت‌

63- اگر زنی در حیات شوهرش، استطاعت مالی نداشته و بعد از مردن او، از ارث وی یا غیر آن، استطاعت مالی پیدا كند، اگر بعد از مردنِ شوهر، شغل یا زراعت یا صنعتی كه بتواند بعد از برگشتن از حج، زندگی خود را اداره كند، نداشته باشد، مستطیع نمی‌شود، هرچند ارثی كه برده، برای رفتن به حج و برگشتن كافی باشد.

وعده و مهر قراردادن حج‌

64- اگر به حج بردن همسر، به عنوان مهریه قرار داده شده باشد، زوج باید به آن عمل

______________________________
(1). آیة اللَّه بهجت: در صورتی كه مطالبه مهر از شوهر ناراحتی و یا مشكلاتی در زندگی ایجاد نكند وی‌مستطیع است و مطالبه مهر منعی ندارد بلكه لازم است، ولی اگر موجب دردسر و ناراحتی برای وی شود و یا مراجعه به حاكم باعث منقصت شأن او گردد مطالبه لازم نیست.
(2). آیة اللَّه تبریزی: اگرمطالبه مهریّه موجب ناراحتی‌هایی شود كه زن در زندگی‌اش به حرج و مشقّت‌بیفتد، حج بر او واجب نیست.

آیة اللَّه خویی: یعنی مطالبه بر او حرجی یا در آن خوف ضرر باشد. حج بر او واجب نیست.

آیة اللَّه سیستانی: اگر به حدّی باشد كه برای زن تحمّلش مشكل باشد.

آیة اللَّه گلپایگانی: مجرّد طلاق باعث عدم وجوب حج نیست. بله اگر صرف مهریه در حج موجب شود كه زندگی او مختلّ شود حج بر او واجب نیست. (مجمع المسائل، ج 1، مسأله 33).

آیة اللَّه مكارم: حتی اگر منجرّ به طلاق نشود ولی مشكلات مهمّی در زندگی او حاصل گردد حج لازم نیست.

(3). حكم رجوع به كفایت، در مسأله 76 آمده است.
(4). آیة اللَّه مكارم: یا شرط ضمن العقد بوده است.