مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 402

باید اضطراری روز را درك كند، ولی اگر نایب است، كافی نیست.

عدم توقف در مشعر

984- اگر حج‌گزار بدون توقف در مشعر به منی رفته؛ و در خارج منی به دست غیر مؤمن قربانی كرده؛ و در خارج منی حلق كرده - بنابر احتیاط واجب- باید قربانی و حلق و اعمال مكه را اعاده كند و عمره مفرده بجا آورد و حج را اعاده كند و تا حلق و اعمال بعد از آن انجام نگرفته و عمره مفرده را انجام نداده، در احرام باقی است.

(1)- آیة اللَّه فاضل: و برای نیابت هم كافی است.

(2)- نظر آیات عظام در فرض پنجم از مسأله 986 آمده است.

آیة اللَّه بهجت: ظاهراً مطابق نظر ایشان، چون عذر طاری است نیابت صحیح است.

(3)- آیة اللَّه بهجت: حجش صحیح است و حلق كند و موی خود به منی فرستد.

(4)- آیة اللَّه تبریزی: در فرض مزبور كه از مشعر عبور كرد ولی توقف نكرد، چنانچه از روی ندانستن مسأله، وقوف به مشعر را ترك كرد، حجّش صحیح است و باید آن اعمال و اعمال بعد از آن را اعاده كند و بعد از اعاده آنها می‌تواند به نیت دیگری یا برای خودش حج بجا آورد.

آیة اللَّه خویی: اگر ترك وقوف مشعر از روی جهل به حكم بوده حجش صحیح است ولی باید یك گوسفند كفّاره بدهد و ذبح و حلق اگر در روز بوده مجزی است.

آیة اللَّه سیستانی: اگر هنگام مرور از مزدلفه قصد وقوف كرده باشد حجّش صحیح است و اگر قصد نكرده باشد از روی جهل به مسأله ولی ذكر خدا در حال مرور گفته باشد باز هم حجش صحیح است و قربانی او در خارج از منی از روی غفلت و جهل قصوری صحیح است و حلق او نیز صحیح است ولی اگر در مشعر نه قصد كرده است و نه ذكر خدا گفته است حجش باطل است و باید اعمال عمره مفرده بجا آورد و طواف و سعی حج او بجای طواف و سعی عمره كافی است و باید تقصیر كند و برای طواف نساء نایب بگیرد.

آیة اللَّه گلپایگانی: اگر ترك وقوف مشعر عمدی نبوده و از طرفی وقوف اختیاری عرفات را درك كرده است و همچنین تمكن از قربانی در منی نداشته و در وادی محسر قربانی كرده و از طرف دیگر از جهت جهل به مسأله و غفلت در غیر منی حلق كرده، اجزاء بعید نیست. و در غیر صورت فوق، باید به آنچه در متن آمده عمل نماید. (مستفاد از مناسك فارسی، ص 125 مسأله 162، و مجمع المسائل، ج 1، ص 501 مسأله 5، و ج 1، ص 491، مسأله 10).

آیة اللَّه مكارم: چنانچه ترك وقوف مشعر عمدی نبوده و كارهای فوق جهلًا صورت گرفته، حج او صحیح و اعاده قربانی هم لازم نیست.