مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 405

سال دیگر- چه شرایط را دارا باشد یا نباشد- حج به‌جا آورد. 988- این شخص كه حج او باطل شده، باید جهت خروج از احرام، عمره مفرده به‌جا آورد؛ و بنابر احتیاط مستحب، جهت انجام آن، ابتدا در نیت، به آن عدول كند.

درك اختیاری عرفات با اضطراری مشعر

سوم- درك اختیاری عرفه با اضطراری مشعر در روز؛ یعنی اضطراری نهاری مشعر، كه اگر ترك اختیاری مشعر، عمدی بوده، حج او باطل؛ و گرنه صحیح است.

درك اختیاری مشعر با اضطراری عرفات چ

هارم- درك اختیاری مشعر با اضطراری عرفات، پس اگر ترك اختیاری عرفه عمدی بوده، حج او باطل و گرنه صحیح است.

درك اختیاری عرفه با اضطراری شب مشعر

پنجم- درك اختیاری عرفه با اضطراری شب مشعر؛ یعنی قبل از طلوع صبح، كه اگر ترك اختیاری مشعر با عذر بوده، حج او صحیح و گرنه بنابر احتیاط واجب باطل است.

درك اضطراری شب مشعر و اضطراری عرفه‌

ششم- درك اضطراری لیلی مشعر و اضطراری عرفه كه در این صورت، اگر ترك اختیاری عرفه، عمدی نبوده، ظاهراً حج او صحیح است؛

(1)- نظر آیة اللَّه خویی، آیة اللَّه سیستانی، این است: واجب است در صورتی كه استطاعتش تا سال بعد باقی بماند و یا حج از سالهای پیش بر ذمّه‌اش مستقر شده باشد، سال بعد به حج برود.

(2)- آیة اللَّه بهجت: بنابر احتیاط واجب چنانكه گذشت.

آیة اللَّه مكارم: بنابر احتیاط واجب.

(3)- آیة اللَّه سیستانی: چون اختیاری مشعر بخشی از شب است تا طلوع آفتاب، اگر بین الطلوعین را عمداً هم ترك كند حجّش صحیح است ولی در صورت علم یك گوسفند كفّاره واجب است.

(4)- آیة اللَّه فاضل: بنابر اقوی باطل است.

نظر آیات عظام در این فرض در مسأله 979 گذشت.

(5)- آیة اللَّه بهجت: اگر اختیاری عرفه را عمداً ترك نكرده باشد، صحّت حج او بعید نیست لكن احوط اعاده‌حج است در سال آینده، با شرایط وجوب (مناسك شیخ، ص 69).

(6)- آیة اللَّه سیستانی: منظور از صاحب عذر كسی است كه از ماندن شب در مشعر معذور است؛ مانند زنان و بیماران و همراهان آنها.