مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 416

اگر حج‌گزار رمی را فراموش كند، می‌تواند تا روز سیزدهم آن را به جا آورد؛ و اگر تا آن وقت متذكر نشود، احتیاطاً در سال دیگر خودش یا نایبش، به‌جا آورد.

رمی در شب‌

997- كسانی كه از رمی در روز عذر دارند، می‌توانند در هر وقت شب رمی كنند.

(1)- آیات عظام خویی، صافی، گلپایگانی: یا مسأله را نمی‌دانست.

آیة اللَّه فاضل: … تا روز سیزدهم می‌تواند به نیّت قضا بجا آورد و واجب است قضا را قبل از رمی آن روز انجام دهد.

(2)- آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: احتیاط این است كه به منی رفته و رمی نموده و در سال بعد رمی را شخصاً خودش و یا نایبش به جا آورد، و اگر بعد از خروج از مكه یادش آمد واجب نیست برگردد بلكه سال دیگر خودش یا نایبش بنابر احتیاط رمی می‌كنند. (مناسك عربی، مسأله 380).

آیة اللَّه خامنه‌ای: اگر از مكّه بیرون نرفته احتیاط واجب آن است كه به منی رفته رمی نماید و در سال دیگر نیز خودش یا نایبش قضا كند و اگر از مكّه خارج شده احتیاط واجب آن است كه در سال بعد خود یا نایبش رمی كند.

آیة اللَّه سیستانی: اگر در روز عید رمی نكرد از روی جهل یا فراموشی یا هر عذر دیگر هرگاه رفع مانع شد باید جبران كند در منی باشد و یا در مكّه حتی اگر بعد از روز سیزدهم ماه باشد، ولی در شب رمی نكند و اگر پس از خروج از مكه مانع برطرف شود لازم نیست برگردد و احتیاط مستحب است كه در سال بعد خود یا نایبش رمی كنند.

آیة اللَّه گلپایگانی: در سال بعد خودش یا نایبش باید رمی نماید.

آیة اللَّه مكارم: اگر بتواند باید خودش در سال آینده در همان موقع قضا كند و اگر نمی‌تواند نایب بگیرد.

(3)- آیة اللَّه بهجت: و همچنین زنها و لو عذر نداشته باشند می‌توانند در شب رمی كنند و این مخصوص شب دهم است (مناسك س 141).

آیة اللَّه مكارم: زنان و پیران می‌توانند در شب رمی كنند، همچنین كسانی كه روزها گرفتار كار حجاج هستند و فرق نمی‌كند در شب قبل یا شب بعد.

(4)- آیة اللَّه بهجت: یعنی شب مقدّم با علم به عدم تمكّن از رمی در روز، و امّا شب مؤخّر با علم به تمكّن از رمی قضائی در روز مؤخّر پس احوط تأخیر قضاء است تا طلوع آفتاب (مناسك شیخ ص 85).

آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: شب قبل از آن روز. (مناسك، مسأله 438).

آیة اللَّه سیستانی: كسانی كه شب از ماندن در مشعر معذور بودند مانند زنان و بیماران می‌توانند همان شب عید رمی كنند و اما پرستاران و همراهان آنها باید روز رمی كنند مگر این‌كه آنها نیاز به همراهی در طول روز داشته باشند به طوری كه به مقدار رمی هم از آنها مستغنی نشوند و اما رمی در شب بعد كافی نیست و معذور باید نایب بگیرد مگر چوپانان و كسانی كه از ماندن روز در منی معذورند به جهت ترس یا بیماری یا غیر آن.