مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 417

جواز رمی در روز یازدهم با تأخیر ذبح و حلق‌

998- كسی كه نتوانسته در روز عید ذبح كند و حلق یا تقصیر نیز ننموده است، می‌تواند رمی روز یازدهم را انجام دهد.

تأخیر حلق و حلق در شب‌

999- تأخیر حلق، تا آخر ایام تشریق، ولو عمداً، مانع ندارد؛ و حلق در شب هم صحیح است.

رمی در شب عید برای زن‌ها و معذورین‌

1000- زنها مطلقاً مجازند شب عید رمی نمایند؛ و مراقبین آنها و افراد ضعیفی كه بعد از نصف

(1)- آیة اللَّه بهجت: حلق در روز عید است و در صورت تأخیر شب هم مجزی است.

آیة اللَّه تبریزی: احتیاط واجب در عدم تأخیر عمدی است. چنانكه گذشت بنا بر احتیاط حلق باید در روز باشد. پس اگر در روز عید انجام نگرفت باید در روز بعد انجام گیرد.

آیة اللَّه خامنه‌ای: بنابر احتیاط واجب حلق یا تقصیر باید در روز عید باشد و اگر تأخیر انداخت انجام آن در شب یازدهم یا بعد از آن كافی است.

آیة اللَّه خویی: احتیاط واجب این است كه در روز انجام شود، و متعرض تأخیر عمدی تا آخر ایام تشریق نشده‌اند.

آیة اللَّه سیستانی: حلق در شب عید جایز نیست مگر برای خائف و به احتیاط مستحب از روز عید تأخیر نشود ولی بعد از عید در شب هم كافی است.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: حلق در شب خلاف احتیاط است و اگر در روز عید ترك نمود، روز یازدهم باید حلق كند و تأخیر عمدی علی الأحوط جایز نیست.

آیة اللَّه مكارم: احتیاط در ترك حلق در شب است.

(2)- آیة اللَّه بهجت: زنان و كسانی كه كوچ از مشعر در شب برایشان جایز است می‌توانند شب عید رمی جمره‌نمایند بنا بر اظهر. و نیز به ذیل مسأله 997 مراجعه شود.

آیات عظام تبریزی، صافی، گلپایگانی: زنها می‌توانند رمی روز دهم را در شب آن انجام دهند، هرچند متمكن از رمی در روز دهم باشند، ولی در رمی روز یازدهم و دوازدهم، چنانچه از رمی در روز معذور باشند می‌توانند رمی هر روز را در شب آن انجام دهند و چنانچه معذور نباشند باید در روز رمی كنند.

آیة اللَّه خویی: بیماران و پیرها و ضعیف‌ها و كسانی كه از دشمن می‌ترسند هم، می‌توانند در شب عید رمی كنند. (مناسك، قبل از مسأله 381).

آیة اللَّه سیستانی: این حكم اختصاص به رمی روز عید دارد.

آیة اللَّه خامنه‌ای: اگر زن نائب در خصوص رمی باشد احتیاط واجب آن است كه در روز عید رمی كند.