مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 434

1032- اگر بواسطه عذری- مثل فراموشی یا غیر آن- در روز عید ذبح نكرد، بنابر احتیاط واجب، باید در ایام «تشریق» ذبح نماید؛ و اگر نشد، در بقیه ماه ذی‌حجه ذبح كند؛ و در تأخیر عمدی نیز حكم همین است.

2- مكان ذبح‌

اشاره

1033- ذبح در هر نقطه از منی كافی است، و بدون احراز منی، صحیح نیست.

قربانی در مسلخ جدید

1034- گفته می‌شود كه، مسلخ فعلی، كمی در وادی مُحسِّر ساخته شده، با این فرض، در صورت امكان ولو تا آخر ذی‌حجه، باید در منی قربانی كنند هر چند قربانی در مسلخ جدید، مجزی است.

(1)- آیة اللَّه بهجت: حكم آن در مسأله قبل بیان شد.

آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: بلكه بدون تردید لازم است.

آیة اللَّه سیستانی: اقوی آن است كه می‌تواند در روزهای تشریق قربانی كند. (مناسك، مسأله 382).

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: این احتیاط واجب نیست اگرچه مطلوب است ولكن اگر در غیر ایام نحر (روز عید و سه روز بعد از آن) بود بنابر احتیاط قصد ادا و قضا نكند، بلكه بقصد ما فی الذمه ذبح كند. (مناسك عربی، ص 147).

آیة اللَّه مكارم: تا روز سیزدهم در هر حال جایز است ذبح كند.

(2)- آیة اللَّه خویی: اگر از روی علم و عمد ترك كرده و طواف بجا آورده باشد ظاهراً طوافش باطل و اعاده آن بعد از تدارك ذبح واجب است.

(3)- آیة اللَّه سیستانی: اگر عمداً ذبح را از ایام تشریق تأخیر بیندازد حجش باطل است و اگر معذور باشد باید روزه بگیرد و احتیاط مستحب این است كه ذبح در بقیه ذی‌حجه را نیز انجام دهد. (ملحق مناسك، س 336 و مناسك، مسأله 392).

(4)- آیة اللَّه تبریزی: با فرض شك، مانعی ندارد.

آیة اللَّه خویی: در مورد شك در منی فتوای ایشان به دست نیامد.

(5)- آیة اللَّه بهجت: اگر به علت تغییر محل، ذبح در منی ممكن نباشد و تأخیر انداختن آن، ولو تا آخر ماه ذی حجه موجب عُسر و حرج نوعی باشد، در این صورت ذبح در خارج از منی اشكال ندارد. (مناسك، ص 137).

آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: پس اگر متمكن از تأخیر و ذبح در منی باشد، اگرچه تا آخر ذی حجه، حلق یا تقصیر نماید و مُحل شود و ذبح را تأخیر بیندازد و همچنین طواف و نماز طواف و سعی را تأخیر بیاندازد و الّا جایز است به ذبح در مذبح فعلی اكتفا كند، لازم به تذكر است اگر در روز عید متمكن از ذبح در منی نبود و احتمال بقای عذر تا آخر ذی‌حجه را بدهد، می‌تواند طبق فتوای آیة اللَّه خویی در مسلخ‌های جدید ذبح كند ولی اگر اتفاقاً كشف خلاف شد اعاده نماید. (استفتائات، ص 267، س 809). و آیة اللَّه تبریزی اضافه فرموده‌اند: و جایی كه مشكوك است كه منی باشد مبیت و ذبح و تقصیر در حال اختیار هم مجزی است.

آیة اللَّه سیستانی: در صورت زیاد بودن حجاج و گنجایش نداشتن منی برای همه آنها در وقت اراده ذبح، بعید نیست كشتن در وادی محسِّر نیز جایز باشد، اگرچه احوط ترك آن است مگر آن‌كه بداند كه نمی‌تواند در منی تا روز سیزدهم قربانی كند. و چنانچه ذبح در منی یا وادی محسر تا آخر ایام تشریق میسور نبود در هر كجای حرم بخواهد می‌تواند ذبح كند و جواز اكتفاء در حال اختیار به ذبح در مكانی كه مشكوك است از منی یا وادی محسر می‌باشد به علت شك در صحت علائم منصوبه در آن مكان‌ها محل اشكال است.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: در صورت تمكّن از ذبح در ایّام تشریق، لازم است ذبح را تأخیر نماید بلكه لزوم تأخیر تا آخر ذی‌حجه بعید نیست ولی حلق را روز عید انجام دهد و با این عمل از احرام مخیط خارج می‌شود و باقی اعمال را به ترتیب بجا آورد. و اگر بكلّی ذبح در منی ممكن نبود ذبح در وادی محسِّر كافی است.

آیة اللَّه فاضل: می‌توانند در روز عید در مذبح فعلی قربانی كنند و بقیه اعمال را انجام دهند.

آیة اللَّه مكارم: از روز سیزدهم تأخیر نیندازد.