مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 45

استنابه برای عاجز از حج با استقرار

83- اگر مستطیع، برای حج اقدام نكند تا در اثر پیری یا بیماری نتواند حج به‌جا آورد و امید خوب شدن هم نداشته باشد، واجب است نایب بگیرد.

پیدایش مرض شدید قبل از انجام حج‌

84- اگر فردی قبل از انجام حج- مثلًا در مدینه- دچار مرض شدید شود، چنانچه سال اول استطاعت او است و قدرت بر اعمال، حتی به نحو اضطراری را نداشته باشد، از استطاعت خارج شده؛ و اگر با این حال بخواهند او را به مكه ببرند، باید برای ورود به مكه محرم شود و با انجام اعمال عمره مفرده ولو اضطراری آن، از احرام خارج شود.

شخص فوق چنانچه سال اول استطاعت او نباشد و حج براو مستقر بوده، اگر مأیوس از خوب شدن باشد، باید نایب بگیرد.

اگر برای این شخص، انجام اعمال حج تمتع- ولو به نحو اضطرار و انجام اضطراری اعمال- ممكن باشد، لازم است محرم شود و هر مقدار از اعمال را كه می‌تواند ولو با كمك گرفتن از دیگری، انجام دهد، و هر مقدار را كه نمی‌تواند، نایب بگیرد، ولی برای وقوفین، استنابه كافی نیست.

حصول مرض بعد از عمره تمتع‌

85- اگر حج‌گزار بعد از انجام عمره تمتع مریض شود و نتواند اعمال حج را بجا آورد و به

______________________________
(1). تفصیل نظر آیات عظام در مسأله قبل گذشت.

آیة اللَّه بهجت: بر چنین شخصی واجب نیست به حج برود ولی نایب گرفتن بر او واجب است علی الأظهر و برای تفصیل آن به حاشیه مسأله 86 مراجعه شود.

(2). آیة اللَّه بهجت: حكم استنابه در مسأله 86 آمده است.
(3). آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: اگر توانایی مباشرت اعمال حج را ندارد ولو به‌این‌كه برای بعض اعمال‌نایب بگیرد، از استطاعت افتاده است. ولی اگر ثروتمند است و دیگر هیچگاه توانایی مباشرت اعمال حج را ندارد و یا مشقّت دارد، باید برای حج نایب بگیرد و وجوب نایب گرفتن، مانند وجوب حج، فوری است. (مناسك، م 63).

آیات عظام: صافی، گلپایگانی و مكارم: و قدرت بر نایب گرفتن هم ندارد.

(4). آیة اللَّه خویی: … ولی اگر دارا و ثروتمند است و امید به بهبودی ندارد یا حج بر او حرجی است بایدنایب بگیرد.

آیة اللَّه سیستانی: اگر توانایی مباشرت اعمال حج را ندارد و نایب هم نمی‌تواند بگیرد، از استطاعت افتاده است ولی اگر تمكّن مالی دارد و توانایی مباشرت اعمال حج را ندارد یا دشوار و با مشقّت است و امید به بهبودی ندارد باید نایب بگیرد. (مناسك، مسأله 63).