مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 48

فرق حصول استطاعت قبل و بعد از استیجار

88- اگر فرزندی راه برای او باز نبوده و از جهت نوبت پدر و قبول اجاره، راه برای او باز شده است، باید برای پدرش حج كند، مگر آن‌كه تبرّعاً و بدون اجاره، به نیابت پدر به حج آمده باشد كه در این صورت مستطیع شده و باید برای خودش حج به‌جا آورد. و به مجرد وصیت و قبول فرزند، نیابتْ واجب نمی‌شود مگر آن‌كه قبل از استطاعت، اجیر شود.

استجازه از ورثه برای انجام حج به نیّت خود

89- شخصی با فیش میّت اگر از سایر ورثه اجازه بگیرد می‌تواند به حج مشرف شود، آیا استجازه از سایر ورثه به عنوان مقدمه واجب- مثل ثبت‌نام و تهیه بلیط و امثال آن- واجب است یا نه؛ و نیز با فرض عدم استجازه، چنانچه با همان فیش به حج برود و سایر شرایط را داشته باشد، حج او/ صحیح است و كفایت از حَجّةالاسلام می‌نماید یا نه؟

______________________________
(1). آیات عظام تبریزی، صافی، گلپایگانی: باید برای خود حج به‌جا آورد و برای پدر نایب بگیرد.
(2). آیة اللَّه خویی: در صورتی‌كه وصیت پدر این بوده كه او خودش حج نیابی را به‌جا آورد، فتوای ایشان‌معلوم نیست.

آیة اللَّه سیستانی: در این صورت نیز باید برای پدرش حج كند.

آیة اللَّه فاضل: در این صورت نیز باید برای پدرش حج بجا آورد هرچند اگر برای خودش نیز حج انجام دهد صحیح است.

(3). آیة اللَّه نوری: اگر در وصیّت قید «مباشرت شده» و فرزند وصیت را قبول كرده، نیابت واجب می‌شود و استیجار لازم نیست.

آیة اللَّه بهجت: به ذیل مسأله 33 مراجعه شود.

آیة اللَّه سیستانی: و گذشت كه اگر اجرت معین شده باشد و او در حیات پدر وصیت را قبول كرده باشد، اجاره است و باید انجام دهد.

آیة اللَّه مكارم: اگر وصیت را قبول كرده واجب العمل است.

(4). آیةاللَّه بهجت: با فرض اینكه تنها نیاز به امتیاز فیش دارد و از نظر مالی خودش مستطیع است باید بنابر احوط از این جهت هم استجازه كند هرچند بدون آن هم حج او صحیح و مجزی از حجّةالاسلام است با فرض اینكه قاصد استرضاء ورثه فیما بعد است.

آیت اللَّه خامنه‌ای: در استفاده از فیش میّت اجازه ورثه لازم است، و چنانچه بدون اجازه از آن استفاده نماید، اگر از میقات به بعد هم استطاعت از ناحیه فیش باشد، حجّ او حج اسلام محسوب نیست، ولی اگر از میقات به بعد خودش هزینه حج را داشته باشد و سایر شرایط هم متحّقق باشد حج او مجزی از حَجّةالاسلام است.

آیت اللَّه تبریزی: بنابر احتیاط باید اجازه بقیه ورثه را تحصیل نماید.

آیت اللَّه سیستانی: اگر از سایر جهات مستطیع باشد و تمكّن مالی در مورد پرداخت حق سایر ورثه در فیش نیز داشته باشد حج بر او واجب است و باید مقدمات را تهیه كند و دراین فرض اگر بدون اجازه از فیش استفاده كند، حجش صحیح و مجزی است وبدهكار حق ورثه است.

آیت اللَّه صافی: در فرض سؤال، استجازه لازم نیست، چون تحصیل استطاعت است كه واجب نیست. و اگر بدون اجازه برود، هرچند گناه كرده لكن اگر در میقات شرایط استطاعت در او باشد حج صحیح و مجزی از حَجّةالاسلام است.

آیت اللَّه فاضل: تصرّف در فیش، كه مشترك است، باید با رضایت و اجازه همه ورثه باشد ولی اگر استجازه نكرد، هرچند معصیت كرده است ولی حج او صحیح است و كفایت از حَجّةالاسلام می‌كند، اما باید رضایت ورثه را تحصیل نماید.

آیت اللَّه مكارم: استجازه كردن لازم نیست ولی اگر استجازه كند و اجازه دهند و سایر شرایط را داشته باشد مستطیع می‌شود.