مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 549

اگر واقعِ ده روز را قصد كرده- مثل این‌كه یقین داشته كه ماه، سی روز و روز ترویه مثلًا، سه‌شنبه است، بعداً معلوم شود ماه بیست و نه روز و روز ترویه، دوشنبه است- باید نماز را تمام بخواند؛

و اگر واقع آن را قصد نكرده و فقط خیال می‌كند كه ده روز می‌ماند- مثل این‌كه می‌داند ماه بیست و نه روز و ترویه دوشنبه است ولی در حساب اشتباه و خیال كرده تا آن روز، ده روز است در حالی كه واقعاً نیست- باید بعد از كشف خلاف، نمازها را علی الأحوط جمع بخواند و آنچه تمام خوانده را نیز شكسته قضا نماید.

قصد عشره و رفتن به عرفات‌

1338- كسانی كه در مكه قصد عشره نموده‌اند و به عرفات، مشعر و منی می‌روند و به مكه باز می‌گردند، اگر مسافت شرعی محقق نشود، نمازشان تمام است.

(1)- آیة اللَّه بهجت: قصر است و باید نمازش را احتیاطاً قضا كند.

آیة اللَّه خامنه‌ای: در مكّه و مدینه در كمتر از ده روز هم بین قصر و اتمام مخیّر است.

آیة اللَّه فاضل: در فرض اول كه واقع ده روز را قصد كرده است نمازهایی را كه تمام خوانده صحیح است و تا وقتی كه انشاء سفر جدید نكرده است نمازها را حتی در عرفات و منی باید تمام بخواند، اما در فرض دوم كه در واقع قصد ده روز نداشته و اشتباه كرده است نمازهایی را كه در مكه تمام خوانده صحیح است و مادامی كه در مكه است مخیر بین قصر و اتمام است اما در عرفات و منی باید شكسته بخواند.

آیة اللَّه تبریزی: در هر دو صورت در مكه قدیم مخیّر است بین قصر و تمام و در غیر آن وظیفه‌اش قصر است و نمازهایی را كه در غیر مكه قدیم تمام خوانده بنابر احتیاط اعاده كند.

آیة اللَّه خویی: فتوای ایشان در این مسأله در دست نیست ولی آنچه نماز تمام خوانده و وقت آن گذشته قضا ندارد و قبلًا گذشت كه در مكه قدیمه شخص مخیّر بین قصر و تمام است.

آیة اللَّه سیستانی: به هر حال نماز تمام در همه شهر مكّه صحیح است.

(2)- آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: مسافر مخیر است نماز خود را در تمام شهر مكه مكرمه و مدینه‌منوره به صورت تمام یا شكسته بخواند، بنابراین احتیاط آن است كه پس از كشف خلاف نمازهای خود را تمام بخواند.

آیة اللَّه مكارم: باید قصر بخواند، جمع لازم نیست.

(3)- برای به دست آوردن حكم این مسأله و شناخت نظر آیات عظام به توضیح المسائل آنان مراجعه شود، مضافاً بعضی از آیات قائل بودند كه نماز را در تمام شهر مكه و مدینه می‌توان به نحو تخییر بین قصر و اتمام انجام داد.

(4)- آیة اللَّه بهجت: در مواردی كه نماز در مكّه تمام است در عرفات و مشعر و منی هم تمام است و گرنه قصر است. (پرسشهای جدید حج ص 31 س 131.)

آیة اللَّه خویی: در فرض مذكور در مكّه معظّمه بدون قصد عشره هم ادای نماز به نحو تمام صحیح و مجزی است و با قصد عشره متعیّن می‌شود، و با خارج شدن به عرفات حكم سفر برایش تجدید می‌شود كه باید در آن ایّام نماز رباعی را شكسته بخواند (با احراز مسافت شرعیه) در عرفات و منی و چون به مكّه برمی‌گردد باز مخیّر بین قصر و تمام است، در خود مكّه مكرّمه، البتّه نه در محلّه‌های دور فعلی آن، كه شك در لحوق آن به مكّه باشد. (آراء المراجع، ص 410).

آیة اللَّه سیستانی: اگر مجموع مسافت از مكّه به عرفات و از آنجا به مشعر و منی تا مكّه 44 كیلومتر یا بیشتر باشد نماز شكسته است و اگر كمتر باشد نماز تمام است و در این صورت اگر از عرفات قصد بازگشت به وطن را داشته باشد و آمدنش به مكّه نه از این جهت باشد كه محلّ اقامت او است بلكه از این جهت كه در راه واقع است نمازش در مشعر و منی شكسته است و در مكّه مخیّر است.

آیة اللَّه گلپایگانی: در فرض مذكور اگر قصد برگشت به وطن ندارد تا در محل اقامه است باید نمازش را تمام بخواند و اگر قصد مراجعت به وطن قبل از ده روز داشته باشد در عرفات نماز تمام است و در برگشت از محلی كه رفته و در محلّ اقامه در مشعر و منی و در مكه پس از مراجعت از عرفات باید نماز را شكسته بخواند البته در مكه مخیّر بین قصر و اتمام است. (آراء المراجع، ص 411).