مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 62

6- مشغول نبودن ذمه نایب، به حج واجب در سال نیابت؛

عدم صحت نیابتِ افراد واجب‌الحج‌

108- نایب شدن مستطیع و نیز كسی كه حج بر او مستقرّ است، جایز نیست؛ و اگر نیابت كنند، باطل است؛ چه عالم به‌حكم باشند یا نباشند.

109- مستطیع نمی‌تواند حج نیابی انجام دهد؛ و حتی اگر كسی با داشتن استطاعت، عمره تمتع را از طرف منوبٌ‌عنه انجام داده باشد، نیابت او صحیح نیست و احرام او باطل است و باید به میقات برگردد و برای خودش محرم شود و حجةالاسلام به‌جا آورد.

110- شخصی كه- مثلًا- به علت تعلّل در نام‌نویسی، حج بر وی مستقر شده، نمی‌تواند نایب شود؛ و حتی اگر برای نیابت تا میقات هم آمده باشد، باید برای خودش حج نماید.

______________________________
(1). به ذیل مسأله 32 مراجعه شود.
(2). آیة الله فاضل، آیة الله مكارم: نیابت او صحیح است هر چند گناه كرده است.
(3). آیة الله بهجت: به ذیل مسألة 33 مراجعه شود

آیة الله تبریزی، آیة الله خویی: با فرض وجوب حج بر خود او اجاره باطل می‌باشد، ولی حج صحیح است و ذمه منوب عنه بری‌ء می‌شود، گرچه موظف بوده است به میقات برگردد و برای خودش محرم شود

آیة الله سیستانی: اگر مطمئن باشد در سال بعد حج خود را انجام می‌دهد، حج نیابی را تمام كند و اگر مطمئن نیست باید به یكی از مواقیت رفته و برای خود احرام ببندد ولی اگر حج نیابی را تمام كند حجش صحیح است و اگر استیجاری باشد اجاره باطل است و مستحق اجرت المثل است

آیة الله فاضل: نیایت او صحیح است اگر چه معصیت كرده است، و در مورد مذكور، كه فعلا از احرام خارج شده است، واجب است به میقات برگردد و برای خودش محرم شود. ولی اگر دوباره معصیت كرد و حج نیابی را تمام كرد صحیح است و از منوب عنه مجزی است.

(4). آیة الله اراكی، آیة الله نوری: مگر آن كه به نحو خطا در تطبیق باشد كه در این صورت از طرف خودش واقع می‌شود.
(5). آیة الله بهجت: نیابت شخص مستطیع جایز نیست ولی اگر انجام دهد صحیح است؛ چنان كه در ذیل مسأل 33 آمده است

آیة الله تبریزی: در فرض مزبور برای خودش حج به جا آورد و برای آن شخص نایب بگیرد

آیة الله خویی: حج نیابی او صحیح است و در صورتی كه رفتن به حج منحصر به استفاده از سهمیه آن شخص بوده و استفاده از آن بنا به وصیت وی یا نظر ورثه موقوف به این باشد كه خود او برای آن شخص حج نیابی انجام دهد، این كه لازم باشد چنین ضخصی باز برای خود حج بجا آورد، فتوای ایشان روشن نیست.

(6). آیة اللَّه خامنه‌ای: اگر استطاعت طریقی‌فقط به‌سبب نیابت حاصل شده، نیابت صحیح است و باید برای منوب‌عنه حج بجاآورد.