مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 70

نیابت با احتمال تبدّل حج‌

126- اگر كسی احتمال بدهد- و لو احتمال قوی- كه ممكن است حج تمتع را به افراد مبدّل كند، می‌تواند نیابت كند؛ ولی اگر وظیفه او عدول به افراد شد، بنابر احتیاط، منوبٌ‌عنه نباید به آن اكتفا كند.

انجام حج افراد نیابی به جای تمتع‌

127- استیجار كسی كه وقتش از اتمام حج تمتع ضیق شده و وظیفه او عدول به افراد

آیة اللَّه خامنه‌ای: اگر نایب را در وسعت وقت اجیر كنند و سپس اتفاقاً وقت بر او تنگ شود، واجب است كه [به حج إفراد] عدول كند و عمل او از حج تمتع منوب‌عنه كفایت می‌نماید و مستحق دریافت اجرت نیز هست.

آیة اللَّه تبریزی: می‌تواند نیابت كند اگر وقت وسعت داشته باشد و احتمال عذر طاری بدهد و چنانچه عذر طاری شد حج او كفایت از منوبٌ‌عنه می‌كند.

آیة اللَّه خویی: هرگاه شخصی را برای حج تمتّع اجیر نماید و وقت هم زیاد باشد و اتفاقاً (یعنی پس از احرام عمره تمتع) وقت برای حج تمتع تنگ شد و اجیر عدول به حج افراد كرد ذمّه منوبٌ‌عنه بری‌ء می‌شود. (مناسك، مسأله 125).

آیة اللَّه سیستانی: اگر از ابتدا علم یا اطمینان به عروض عذر ندارد نیابت و حج صحیح است هرچند بعداً عذر عارض شود و حج او بدل به افراد شود. (ملحق مناسك، س 35).

آیة اللَّه صافی: اگر وضع به‌طوری است كه نایب عندالعرف استطاعت حج تمتع را دارد، از حج منوبٌ‌عنه مجزی است والّا در صورت عدول، مجزی از منوبٌ‌عنه نیست.

آیة اللَّه فاضل: اگر از ابتدا علم یا اطمینان به عروض عذر نداشته باشد نیابت و حج صحیح است هر چند بعداً به واسطه عذر یا تنگی وقت كه اتفاقاً عارض شده، حج او بدل به افراد می‌شود و در این صورت ذمّه منوبٌ‌عنه بری‌ء می‌شود.

آیة اللَّه گلپایگانی: در عذرِ طاری، اجزاء بعید نیست. (آراء المراجع، ص 39).

آیة اللَّه مكارم: مگر این‌كه از عذرهایی باشد كه در حج احیاناً پیش می‌آید. كه در این فرض اكتفا به آن، بی اشكال است.

آیة اللَّه نوری: در این صورت نمی‌تواند نیابت كند.