مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید صفحه 76

پیری، یامرض نتواند به حج برود و مأیوس از خوب شدن تا آخر عمر باشد.

انجام حج از طرف امام عصر (عج)

138- انجام حج به نیابت حضرت ولی عصر- ارواحنا له الفداء- اشكال ندارد.

عدم اشتراط مماثله و بلوغ و عقل در منوب‌عنه‌

139- جهت انجام حج نیابی، مماثله بین نایب و منوبٌ‌عنه، شرط نیست؛ و نیز در منوبٌ‌عنه، بلوغ و عقل شرط نیست.

نیابت صروره‌

140- صروره غیر مستطیع، می‌تواند برای دیگری نایب شود.

استنابه برای جنون در بعضی اعمال‌

141- مجنون تكلیف ندارد و اگر كسی در بین اعمال مثلًا در عرفات دیوانه شد، نمی‌توانند

______________________________
(1). آیة اللَّه سیستانی: مرض و مانند آن.
(2). آیة اللَّه تبریزی: یا عذر دیگری داشته باشد واطمینان به زوال عذر و مرض نداشته باشد.

آیة اللَّه خویی و آیة اللَّه فاضل: یا عذر دیگری داشته باشد و عذر و مرض تا آخر عمر باقی بماند.

(3). آیة اللَّه مكارم: به امید مطلوبیت اشكال ندارد.

آیة اللَّه بهجت: مانع ندارد و احتیاط در حج از نفس (خود) و اهدای ثواب برای آن حضرت است. (مناسك، ص 158، مسائل متفرقه، س 1).

(4). آیة اللَّه بهجت: اگر چه نیابت زن از مرد مرجوح است. (مناسك، ص 39، م 104).
(5). تذكر: عدم اشتراط عقل به معنای نفی اشتراط مطلق است و با مساله 16 و مانند آن منافات ندارد.

آیة اللَّه بهجت: در غیر صبی ممیّز مشكل است.

آیة اللَّه صافی، آیة اللَّه گلپایگانی: در نیابت از مجنون اشكال است مگر آن‌كه به‌قصد رجا آورده شود.

آیة اللَّه فاضل: شرط هست ولی اگر حج قبل از جنون بر او مستقر شده، عقل شرط نیست و در صورت یأس از بهبودی یا بعد از فوت او باید از مالش- ولو از میقات- برای او استنابه كنند.

آیة اللَّه مكارم: نیابت از بچه و دیوانه‌ای كه حج بر او مستقر نشده خالی از اشكال نیست.

(6). آیة اللَّه بهجت: بلی نایب گرفتن صروره مكروه است؛ به خصوص در صورتی كه نایب زن و منوبٌ‌عنه مرد باشد، اگر چه با داشتن بعض مرجّحات دیگر؛ از قبیل فقاهت و تقوی و كمالات دیگر، جانب رجحان تقویت می‌یابد و از مرجوحیّت بیرون می‌آید (كتاب حج، ص 40).

آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: بلكه اگر منوبٌ‌عنه مرد و زنده باشد كه به‌خاطر عدم تمكن نمی‌تواند حَجّةالاسلام را به‌جای آورد، احتیاط لزومی آن است كه مردی را كه تاكنون به حج نرفته، به نیابت خود به حج بفرستد.