منتخب مناسک حج مطابق با فتوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی با حواشی مراجع معظم تقلید صفحه 141

1- آیت الله سیستانی: به احتیاط واجب، بدون آن مُحل نمی شود و اگر نتواند قربانی تهیّه کند به احتیاط واجب ده روز روزه بگیرد. آیت الله مکارم: ... اگر قربانی میسّر نشد نیّت خروج از احرام می کند و احتیاطاً بجای قربانی 10 روز روزه می گیرد مطابق آنچه در قربانی در مناسک آورده ایم عمل کند.

2- آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: قید تحلیل لازم نیست.

3- آیت الله صافی، آیت الله گلپایگانی: و احتیاط آن است که شخص مصدود علاوه بر قربانی حلق نیز بنماید و بهتر آن است که جمع کند بین حلق و تقصیر و احتیاط آن است که هنگام ذبح یا نحر قربانی قبل از تقصیر نیّت تحلیل از احرام کند.( آداب و احکام حج، مسأله 984).

4- آیت الله بهجت: و احتیاج به حلق یا تقصیر بعد از هدی موافق احتیاط است( مناسک شیخ، ص 97). آیت الله تبریزی، آیت الله خویی: احتیاط این است که حلق یا تقصیر را به آن( قربانی) ضمیمه نماید، بلکه احتیاط این است که حلق را اختیار نماید در صورتی که قربانی را با خود آورده باشد در عمره مفرده.( مناسک، مسأله 444). آیت الله سیستانی: گرفتن ناخن بنابر احتیاط واجب کافی نیست و جایز است حلق به جای تقصیر. آیت الله فاضل: ... و یا بجای تقصیر حلق کند مخصوصاً کسی که سوق هدی نموده باشد. آیت الله مکارم: ناخن به تنهایی کفایت نمی کند.

همه چیز حتی زن، بر او حلال می شود. (1)

وظیفه مصدود واردِ در مکه

[229] م- اگر به احرام عمره، وارد مکه شود و دشمن یا کسی دیگر، او را از بجا آوردن اعمال عمره منع کنند، حکم مسأله قبل را دارد؛(2) بلکه اگر او را از طواف یا سعی نیز منع کنند، بعید نیست (3) همین حکم را داشته باشد.

فرض تعدّد راه

[230] م- اگر از راهی مصدود شود و راه دیگری وجود داشته باشد و مخارج رفتن از آن راه را دارا باشد، باید در احرام باقی بماند و از آن راه برود؛ و اگر از آن راه رفت و حج از او فوت شد، باید عمره مفرده بجا آورد و از احرام خارج شود.