منتخب مناسک حج( سال 1387) صفحه 71

قبل از رفتن به عرفات، بجا آورند (1) 1 و عمل آنها مجزی است:

اول- زنانی که ترس آن دارند که در برگشتن حایض یا نفساء شوند و پاک نشوند و نتوانند بمانند تا پاک شوند.

دوم- پیرمردان یا پیر زنانی که عاجز باشند از طواف در موقع مراجعت، برای زیادی جمعیت، (2) 2 یا عاجز از برگشتن به مکه باشند. (3) (4) 3

سوم- اشخاص مریضی که بترسند در وقت ازدحام طواف کنند یا عاجز باشند از آن. (5) 4

چهارم- کسانی که می‌دانند (6) 5 تا آخر ماه ذی حجه، به جهتی برای آنها ممکن نمی‌شود طواف و سعی. (7) 6

[146 م]- سه طایفه اول، اعمالی را که جلو انداختند، کافی است اگرچه بعد خلاف آن ظاهر شود، مثلًا زن حایض نشود و مریض خوب شود و ازدحام چندان نباشد که موجب مزاحمت شود، پس بر اینها لازم نیست اعاده اعمال گرچه احوط (8) 7 است.

1- - آیة آیه‌الله مکارم: بنابر احتیاط واجب.

2- - آیة آیه‌الله فاضل: و نتواند صبر کند تا ازدحام تمام شود یا صبر کردن مستلزم عسر و حرج باشد.

3- - آیة آیه‌الله خویی: کلمه مریض در مناسکی که متن معتمدالعروه است ذکر شده و در معتمد العروه، ج 5، ص 344 آمده است:

4- انما یجوز تقدیم الطواف للعاجز، کالشیخ الکبیر والمریض والمرأة التی تخاف الحیض.

آیة آیه‌الله سیستانی: مناط عسر است نه عجز.

5- - آیة آیه‌الله سیستانی: مریض یا معلول و هر کسی که بازگشت به مکه برای او مشکل باشد، یا طواف مشکل باشد در اثر ازدحام و مانند آن.

آیة آیه‌الله فاضل: و نتوانند تا رفع ازدحام در مکّه بمانند یا با عسر و حرج مواجه می‌شوند.

6- - آیة آیه‌الله سیستانی: کسانی که می‌ترسند برای آنها بازگشت به مکه میسر نشود.

7- - آیة آیه‌الله اراکی: بر این اشخاص تقدیم واجب است و احوط استنابه نیز می‌باشد.

آیة آیه‌الله خویی، متعرّض این فرع نشده‌اند.

8- - آیة آیه‌الله بهجت، آیة آیه‌الله خویی: به ذیل مسأله قبل مراجعه شود.

آیة آیه‌الله صافی، آیة آیه‌الله گلپایگانی: احتیاط آن است که بعد از برگشتن از منیه، اگر ممکن شود در ایّام تشریق و گرنه تا آخر ذی‌حجّه طواف و سعی را دوباره بجاآورند.

آیة آیه‌الله مکارم: احتیاط به اعاده در صورت امکان ترک نشود.