حج و عمره صفحه 259

و در اینجا همین که چشم ها و گوش های حیوان سالم باشد کفایت است و دور نیست که موجوء (تخم کوبیده) را بتوان قربانی کرد و سایر شرایط قربانی (که در قربانی حج واجب است) در اینجا معتبر نیست، ولی افضل است قوچی باشد املح _ اقرن _ چاق _ نر و ثنی(1) باشد (و تقسیم بر سه قسمت ثلثی اطعام و ثلثی هدیه و ثلثی برای خود و اهل بیت خود مستحب است).

مسئله 1_ قربانی واجب در منی کفایت از قربانی مستحب می کند ولی جمع بین آن دو افضل است.

مسئله 2_ مستحب است در حال ذبح یا نحر قربانی دعای سابق را بخواند و بگوید: اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ اَللّهُمَ تَقَبَّلْ مِنّ_ِی بِسْمِ اللهِ الَّذی لا اِلهَ اِلاّ هُوَ وَاللهُ اَکبَرُ وَصَلّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَاَهلِ بَیتِه.

مسئله 3_ قربانی کردن گاو نر و شتر نر و گاومیش کراهت دارد.

مسئله 4_ مستحب است پوست قربانی را تصدق دهد و مکروه است به جای اجرت آن را به قصاب بدهد و شاید مطلقاً کراهت داشته باشد یا در خصوص اینجا که حیوان تربیت شده به دست خود را قربانی کند.

بخش سوم حلق یا تقصیر

اشاره

سوم از مناسک روز دهم ذی الحجه

حلق یا تقصیر است، واجب است (بنابر احتیاط) بعد از قربانی برای متمتع و قارن و بعد از رمی جمره عقبه برای مفرد تقصیر یا سر تراشیدن، و ترتیب بین رمی جمره عقبه و ذبح و تقصیر بنا بر احتیاط لازم است که اول رمی _ دوم ذبح یا نحر _ سوم حلق یا تقصیر نماید.

و تقصیر برای زن ها متعین است و حلق مجزی نیست و همچنین خنثی و برای مردی که صروره نباشد (در سفر اول حج) حلق افضل است و می تواند تقصیر کند ولی برای صروره و کسی که موسی سرش ملبد است (با صمغ و عسل و مانند آن چسبانده برای جلوگیری از شپش) یا موی خود را بافته بنا بر احتیاط واجب حلق (سر