حج و عمره صفحه 45

است) دیدن موضوع حج تمتع حضرت زهرا روشن است.

و مسلم است همانگونه که حج وداع آخرین حج حضرت رسول(صلی الله علیه و آله) بوده آخرین حج حضرت زهرا نیز بوده (چون قبل از رسیدن موسم حج سال بعد حضرت رحلت کرده بود) و احتمال دارد که در زمان حیات پدر بزرگوارش چندین بار حج و عمره را مانند بابایش (پنهانی) آورده باشد.

3_ حج حضرت امام حسن و امام حسین(علیهما السلام)

در حالات حضرت امام حسن(علیه السلام) داریم که بیست و پنج مرتبه حج کرده و آیا قبل از رحلت جدش حضرت رسول این دو برادر (حسنین(علیهما السلام) ) حجی ولو همان حجه الوداع را آورده اند معلوم نیست.

احتمال قوی دارد که در حجه الوداع با جدشان شرکت کرده باشند. و می توان گفت که حضرت امام حسین(علیه السلام) در تمام بیست و پنج حج برادر شرکت داشته و بعد از آن نیز چندین بار حج رفته باشد.

درباره یکی از عمره های آن حضرت روایتی شیخ صدوق (قدس سرّه) نقل کرده(1) که رفاعه از امام ششم(علیه السلام) ذکر می کند که حسین(علیه السلام) بیرون رفت به احرام عمره و شتری با خود راند تا به سقیا رسید و در آنجا به برسام مبتلا شده سر خود را تراشید و شتر را در همانجا نحر کرد و برگشت (به مدینه) تا آمد در را کوبید علی(علیه السلام) فرمود پسرم هست به خدای کعبه قسم برایش در را باز کنید و آب برایش گرم کرده بودند «فاکب علیه فشرب» سپس عمره را بعداً آورد. کافی نیز این روایت را با مختصر تفاوتی ذکر کرده.

و اما آنچه معروف است که آن حضرت در سال شصت هجرت احرام حج را مبدل به عمره کرد و بعد از انجام عمره رهسپار عراق شد و شیخ مفید نیز به نقل علامه مجلسی ذکر کرده (و مرحوم علامه مجلسی خدشه ای نفرموده) اشتباه است.