حج و عمره صفحه 75

و خداوند از وی سئوال (مؤاخذه) نمی کند که مال خود را از کجا به دست آورده؟ از حلال یا حرام(1).

(صدوق (قدس سرّه) در بیانش دارد که ملخصش آنکه از مال شبهه سؤال نمی شود) و خصماء وی را به عوض راضی می سازد.

2_ از امام صادق-علیه السلام-(2) وارد شده که هر گاه خود به حج نمی رفت بعض کسان یا موالی خود را به حج می فرستاد و برای ما می گفت ای پسرک من اگر توانستید کاری کنید در عرفات مردم وقوف نکنند مگر آنکه در آنجا کسی برای شما دعا کند، همانا حاج شفاعتش در فرزندان و کسان و همسایگانش پذیرفته می شود.

3_ امام ششم(علیه السلام) به اسحق بن عمار(3) هنگامی که به حضرت تذکر داد عازم حج است (هر سال) یا کسی را از کسان خود به مال خود حج فرستد فرمود: فایقن بکثره المال والبنین او ابشر بکثره المال.

4_ از علی بن یقطین معروف است در سالی پانصد و پنجاه نفر از جانب وی به حج آمده بودند که از هفتصد دینار تا ده هزار دینار (یا درهم) به آنها داده بود (اصل این مطلب و نکته ای را درباره آن مجمع البحرین در ماده وفا نقل کرده).

حج و شرایط واجب شدن آن و استطاعت

حج یا واجب است یا مستحب و حج واجب دارای اقسامی است چون گاهی از ناحیه خود مکلف بر وی واجب می شود و گاهی از ناحیه خداوند، اما قسم اول مانند حجی که به سبب نذر یا عهد یا قسم و یا افساد یا استیجار بر انسان واجب می گردد و قسم دوم که از ناحیه پروردگار به مکلف لازم است یا واجب کفائی است یا واجب عینی.

واجب کفائی بر هر مکلف لازم است به قدری که کعبه معظمه و عرفات و مشعر و منی و صفا و مروه معطل نماند که هر گاه مردم قیام به حج نکردند بر والی مسلمین

1- [1] . بحار 99 باب ثواب بذل الحج وسائل باب 46 وجوب حج بنقل حدائق جلد 14 ص 18.
2- [2] . همان.
3- [3] . همان.