نگاهی عرفانی- اخلاقی به مناسک حج صفحه 21

زمان است».(1)

و) قابل تعمیم بودن

مناسک و مراسم حج، چون مانند نوع دوستی و عدالت است، قابل اجراست. مسئله دیگر جهانی سازی، جنبه اقتصادی است. جهان خواران که هدفشان برتری جویی و تسلط بر مردم مستضعف و کشورگشایی است، می خواهند  آنها را به خود وابسته کنند. مراسم حج، مردمان جهان را آگاه می کند و آنان را از وابستگی و به ویژه اقتصاد تک محصولی می رهاند. پوششی که خداوند برای زائران در نظر گرفته است، ساده و بی آلایش و به دور از تجمل است و این نشان دهنده ساده زیستی و دوری از مصرف گرایی است. در حقیقت، حج، فرصتی برای فقرزدایی است. به این ترتیب، می توان نقشه های استعمارگران را نقش بر آب کرد و بر قدرت مسلمانان جهان افزود.

ملت های جهان می توانند به راحتی در کنار یکدیگر با آرامش و بدون ترس و جنگ و خون ریزی و خشونت، فرهنگ و ارزش های دینی شان را منتقل کنند و صلح و امنیت جهانی را برقرار سازند. با برگزاری کنگره جهانی و سالانه حج می توان این ارزش ها و هدف را مطرح کرد.

اگر همگان به این فرمان اخلاقی که در این همایش بی نظیر آمده است، عمل کنند، صلح و صفای کامل برقرار می شود. حج در واقع، یک منشور اخلاقی عمومی است. یکی از موردهای این منشور اخلاقی، رعایت عدالت و برابری و یکسان نگری است. هر کسی، از هر طبقه اجتماعی، در برابر