نگاهی عرفانی- اخلاقی به مناسک حج صفحه 38

با سبک بالی به سوی حق پرواز کرد.

رمز کمال معنوی انسان در گرو عبادت و تزکیه نفس است و صفات اخلاقی و انسانی خدا در عبادت ها ظهور می کند. «عبادت، مکتب عالی تربیت است. اندیشه انسان را بیدار و فکر او را متوجه بی نهایت می سازد. گرد و غبار غفلت را از دل و جان می شوید و صفات عالی را در وجود او پرورش می دهد و روح ایمان را تقویت [می کند] و آگاهی و مسئولیت را به انسان می بخشد».(1)

نیایش افزون بر اینکه بر اخلاق و روحیات فرد اثر می گذارد، در اصلاح انسان و توجه به ارزش های اسلامی نیز اثرگذار است. ازاین رو، اگر فرد دگرگون شود، بی گمان، اجتماع نیز دگرگون خواهد شد. با اصلاح تک تک افراد، ارزش های اجتماعی آشکار می شود. توجه به عبادت سبب می شود افراد جامعه به اصول اخلاقی پای بند و مسئولیت پذیر باشند.

ج) حج، نمایشی جامع از سیر روحی انسان

به طور کلی، حقیقت همه عبادت ها، پرواز روح به سوی خداوند است. منظور از عبادت، تنها صورت ظاهری آن نیست، بلکه روح عبادت است. در مناسک و اعمال حج نیز این روح اعمال است که انسان را می پروراند. حج، حرکت روح به سوی بندگی مطلق است. در هر یک از اعمال حج، راز و رمزی نهفته است. در حج،  آن گاه که خود را در برابر خدا می بینیم و پروانه وار بر گرد حریمش می چرخیم، گویا او را یافته و خدا را در آغوش