نگاهی عرفانی- اخلاقی به مناسک حج صفحه 41

بنابراین، در این سفر معنوی و ضیافت الهی، باید صفات نیک را در دل پرورش داد و با صفات ناپسند مبارزه کرد. تا نور معرفت الهی در حان انسان بتابد و ریشه های صفات زشت اخلاقی و ناپسند را سوزاند و به جای آن، درخت فضیلت را در اعماق وجود خود کاشت تا نور معرفت الهی در جان انسان بتابد؛ زیرا قلبی که در آن، کینه و کدورت لانه کند، در حرم الهی جایی ندارد.

دو _ تطهیر مال

افزون بر تطهیر روح و روان باید به تزکیه مال نیز پرداخت؛ زیرا روح و روان انسان زمانی پاک می شود که مال او نیز پاک باشد. بی گمان، کسی که مال او آمیخته به حرام باشد، هیچ گاه روحش پاک نمی شود. پیامبر اسلام درباره مال  حلال، در سفر حج فرمود:

کسی که با مال حرام به حج رود، موقع لبیک گفتن به او جواب رد داده می شود.(1)

اگر از راه نامشروع و درآمد حرام، انسان به حج برود، آن حج باطل است. «فقهای بزرگوار فتوا داده اند که اگر کسی خمس نداده و لباس طواف تهیه کند و یا قیمت آن را با عین پول خمس نداده بپردازد، طواف و نماز در آن لباس باطل است».(2)

پس انسان باید پیش از مراسم حج، حق خدا یا حق مردم را بپردازد.