نگاهی عرفانی- اخلاقی به مناسک حج صفحه 5

الف) شناخت حجّاج کشورهای دیگر؛ مقدمه ارتباطات بعدی

در اجتماع سالانه حج، زائران به دور از هرگونه اختلاف طبقاتی، نژادی و تعصب مذهبی گرد هم می آیند و به هدف مقدس و مشخصی توجه می کنند. این امتیازی است که منافع بسیاری دارد: از جمله بهترین منافع اجتماعی حج، آشنایی زائران با یکدیگر است که زمینه را برای رفع مسائل و مشکلات  زائران فراهم می کند و آنان بهتر می توانند در کنار یکدیگر پیوند برقرار کنند و به تقویت پیوند اجتماعی شان بپردازند.

ب) تبادل افکار و انتقال اطلاعات

امام صادق علیه السلام یکی از فلسفه های حج را چنین بیان می کند:

خداوند این بندگان را آفرید... و دستورهایی را در طریق مصلحت دین و دنیا به آنها داد و از آن جمله اجتماع مردم شرق و غرب را در آیین حج مقرر داشت تا مسلمانان یکدیگر را به خوبی بشناسند و از حال هم آگاه شوند.(1)

همچنین امام خمینی رحمه الله در این باره گفته است:

حج، بهترین میعادگاه معارف ملت های اسلامی است که مسلمانان با برادران و خواهران دینی و اسلامی خود از سراسر جهان آشنا می شوند و در آن خانه ای که متعلق به تمامی جوامع اسلامی و پیروان ابراهیم حنیف است، گرد هم می آیند و با کنار گذاردن تشخص ها و رنگ ها و ملیت ها و نژادها به سرزمین و خانه اولین خود رجعت می کنند و با مراعات اخلاق کریمه اسلامی، اجتناب از مجادلات و تجملات، صفای اخوت اسلامی و دورنمایی از تشکیل امت محمد صلی الله علیه و آله را در سراسر جهان به نمایش می گذارند.(2)