ادوار فقه (شهابی) صفحه 403

طبقۀ نخست از فقیهان تابعی مکّه

- 1- مجاهد

ابو الحجّاج مجاهد بن جبر مولی مخزوم.

مجاهد به سال یک صد (100)، بنقل از هیثم، و یک صد و دو (102) بنقل از ابو نعیم، و یک صد و چهار (104) بنقل از یحیی بن سعید قطّان وفات یافته است.

ابو اسحاق در بارۀ مجاهد گفته است: «و کان من العلماء» و همو از قول حمّاد که مجاهد و عطاء و طاوس را دیده و ملاقات می داشته آورده است که «مجاهد، اعلم آنان بوده است» ابو نعیم پس از این که مجاهد را به عبارت «و منهم العالم الحبر، ذو الاحلام و الصّبر مجاهد بن جبر، صاحب التأویل و التفسیر و الاقاویل و التذکیر» عنوان کرده به تفصیل از سخنان وی در تفسیر و غیر آن و هم از روایات او نقل کرده است.

از جمله گفته های او است باین مضمون:

«قرآن را سه بار (و به نقلی سی بار!) بر ابن عباس عرضه داشتم و هر آیه را از وی می پرسیدم که در چه مورد و بچه گونه نزول یافته است» و هم از سخنان او است:

«ذهبت العلماء، فما بقی الّا المتعلّمون: و ما المجتهد فیکم الّا کاللّاعب فی من کان قبلکم».