ادوار فقه (شهابی) صفحه 511

- 5- شریح

ابو امیّه شریح بن حارث قاضی.

شریح قاضی به قولی در سال هفتاد و هشت (78) به سنّ صد و ده سال و به قولی در سال هشتاد (80) به سن یک صد و بیست سال (120) و بنقل از مدائنی در سال هشتاد و دو (82) و بقول ابن خلّکان در سال هشتاد و هفت (87) به سنّ صد سال وفات یافته و از اشعث هم نقل شده که شریح به هنگام وفات یک صد و بیست سال داشته است.

یافعی، بنقل ممقانی، در بارۀ شریح این مضمون را گفته است:

«فقیه و شاعر و شوخ و داناترین مردم زمان، بقضاء بوده. فطانت و ذکاء و معرفت و عقل و اصابت داشته است» ابن عبد البرّ و ابن منده و ابو نعیم او را از صحابه دانسته اند.

در عرب کسی را که موی بر صورتش نروید «اطلس» (کوسه) می خوانند.

چهار تن از بزرگان عرب چنین بوده اند که آنان را بدین مناسبت «سادات طلس» خوانده اند یکی از ایشان همین شریح است دیگری عبد اللّٰه زبیر و سیم قیس بن سعد بن عباده و چهارم ایشان احنف بن قیس است.

ابن خلّکان در بارۀ شریح این مضمون را نوشته است:

«از کبّار تابعان بوده و جاهلیّت را ادراک کرده و به فرمان عمر قضاء کوفه را داشته و شصت و پنج یا هفتاد و پنج سال این شغل را متصدی بوده جز این که در فتنۀ ابن زبیر سه سال از کار قضاء دست کشیده و بر کنار بوده و از حجّاج بن یوسف استعفاء خواسته و او معافش داشته

پس تا هنگام مرگ به هیچ وجه میان دو تن بقضاء نپرداخته است» شریح مردی زیرک و فطن و شوخ بوده و در کارهای قضائی خود هم گاهی دست از شوخی برنمی داشته است.