ادوار فقه (شهابی) صفحه 615

- 1- قتاده

ابو الخطّاب قتاده بن دعامۀ سدوسی.

قتاده به گفتۀ ابو اسحاق کور مادرزاد بوده و در سال شصت (60) تولّد یافته و به سال یک صد و هفده (117) در گذشته است. همو از معمّر نقل کرده که گفته است:

«لم أر من هؤلاء افقه من الزّهری و حمّاد و قتاده» باز از معمّر نقل کرده که از زهری پرسیده: قتاده اعلم است یا مکحول؟

زهری پاسخ داده است: قتاده. بعد گفته است: علم مکحول زیاد نیست بلکه بسیار اندک است» ابو نعیم، قتاده را چنین عنوان کرده است:

«و منهم الحافظ الرّغاب، الواعظ الرّهّاب، قتاده بن دعامه ابو الخطّاب کان عالما حافظا و عاملا واعظا» آن گاه در بارۀ نیروی حفظ او به اسناد از مزنی، بکر بن عبد اللّٰه، این مضمون را آورده است:

«هر کس بخواهد به حافظترین مردم زمان خود بنگرد قتاده را ببیند چه ما کسی را احفظ از او ادراک نکردیم» و به اسناد از ابی عوانه از قتاده آورده که این مضمون را گفته

است:

«چهار روز سعید بن مسیّب را ملازم بودم که بمن حدیث می گفت. روزی بمن گفت: تو نمی نویسی پس آیا از آن چه ترا حدیث می کنم چیزی ترا بدست می آید؟

گفتم: اگر بخواهی من ترا به آن چه حدیثم کرده ای حدیث کنم آن گاه آن چه گفته بود بوی باز گرداندم سخت بمن نگریستن گرفت و گفت: تو شایسته هستی که ترا حدیث کنم پس بپرس. من به او رو آوردم و بپرسش پرداختم» باز به اسناد از معمر آورده که قتاده گفته است: «ما سمعت اذنای شیئا قطّ