ادوار فقه (شهابی) صفحه 669

4- مذهب حنبلی

این مذهب به امام احمد بن «1» حنبل شیبانی، رضی اللّٰه عنه، که به سال یک صد و شصت و چهار (164) در بغداد متولد شده و در سال دویست و چهل و یک (241) در همان جا وفات یافته است، انتساب دارد.

برخی گفته اند: احمد حنبل در مرو تولّد یافته و در شیرخوارگی ببغداد برده شده است «2».

این مذهب چهارمین مذهب از مذاهب چهارگانۀ معموله میان اهل سنّت است.

احمد از خواصّ اصحاب و شاگردان شافعی بوده، علم از او گرفته و هماره با وی مصاحبت می داشته تا این که شافعی بمصر رفته است.

مذهب حنبلی در بغداد پدید آمده و از آنجا به دیگر بلاد راه یافته و در آن بلاد شیوع یافته لیکن نه به اندازۀ شیوع مذاهب دیگر.

ابن فرحون در کتاب «الدّیباج» گفته است:

«و امّا مذهب احمد بن حنبل در بغداد ظاهر گشته پس از آن در بسیاری از شهرهای

______________________________
(1) حنبل جد احمد است و پدر او به نام

محمد است.

(2) یاقوت در معجم البلدان (ذیل کلمۀ رزیق) چنین آورده است: «الرزیق نهر بمرو و علیه محله کبیره و فیها کانت دار احمد بن حنبل..» و در ذیل «مرو الشاهیجان» چنین گفته است «.. و قد اخرجت مرو من الاعیان و علماء الدین و الارکان ما لم یستخرج مدینه مثلهم.. منهم احمد بن محمد بن حنبل الامام و سفیان بن سعید الثوری..

و اسحاق بن راهویه و عبد اللّٰه بن المبارک و غیرهم..».