ادوار فقه (شهابی) صفحه 772

16 عنوان طبقات و کتبی باین عنوان

اشاره

دانشمندان اسلامی که در بسیاری از علوم تحقیقات و ابتکاراتی خاص به خود داشته و علومی بسیار را خود مؤسس و مبتکر یا کاشف و جامع شده از همان قرون اوّلیه اسلامی در پیرامن مناسبات و توابع علوم نیز، بویژه در علوم اسلامی خود، کارهایی ابداع و ابتکار کرده اند.

از آن جمله این که در بارۀ مؤسسان و زمام داران و مروّجان و محقّقان و حافظان و صاحبان آنها به تعریف پرداخته و تراجم احوال ایشان را یاد و توصیف کرده اند

و در این کار علاوه بر توجّه به چگونگی وضع و حال افراد به طبقه بندی ایشان، بحسب مقام علمی یا بحسب تاریخ و زمان حیات هم توجه و کتابهایی مختصر یا مفصّل تحت عنوان «طبقات» تألیف کرده و برای استفادۀ اعقاب به میراث نهاده اند.

پس کتابهایی بعنوان «طبقات الرّواه» «1»، «طبقات الصّحابه و التابعین» «2»،

______________________________
(1) چنانکه در «کشف الظنون» آورده شده «خلیفه بن خیاط و مسلم بن حجاج، صاحب صحیح، و هم محمد بن سعد زهری بصری بدین عنوان کتاب نوشته اند لیکن کتاب زهری بصری (متوفی به سال 230) که در پانزده مجلد است از همۀ آن چه در این باب تألیف شده اعظم است»
(2) تألیف ابو عبد اللّٰه محمد بن سعد زهری بصری کاتب واقدی (متوفی به سال 230) به گفتۀ چلپی نخست مفصل نوشته (15 مجلد) بعد آن را مختصر کرده.