شرح معالم الاصول صفحه 34

فصل و یجب علی العالم العمل کما یجب علی غیره لکنّه فی حق العالم آکد و من ثمّ جعل اللّه تعالی ثواب المطیعات من نساء النّبی ص و عقاب العاصیات منهنّ ضعف ها لغیرهنّ و لیجعل له حظا وافرا من الطّاعات و القربات فانّها تقید النفس ملکه صالحه و استعدادا تامّا لقبول الکمالات و قد روینا بالاسناد السّالف و غیره عن محمّد بن یعقوب عن محمّد بن یحیی عن احمد بن محمّد بن عیسی عن حماد بن عیسی عن عمر بن اذنیه عن ابان بن ابی عیّاش عن سلیم بن قیس الهلالی قال سمعت امیر المؤمنین علیه السلم یحدّث عن النّبی صلّی اللّه علیه و آله و سلّم انّه قال فی کلام له العلماء رجلان رجل عالم اخذ بعلمه فهذا تاج و عالم تارک لعلمه فهذا هالک و انّ اهل النار لیتأذون من ریح العالم التّارک لعلمه و انّ اشدّ اهل النّار ندامه و حسره رجل دعی عبدا الی اللّه تعالی فاستجاب له و قبل منه فاطاع اللّه تعالی فادخله الجنّه و ادخل الداعی النّار بترکه علمه و اتّباعه الهوی و طول الامل امّا اتّباع الهوی

فیصدّ عن الحقّ و طول الامل ینسی الآخره

تو بیفتد یعنی چنانچه در نخله می باید انتظار کشید تا میوه برسد و خود بیفتد و اکر میوه نرسیده باشد و حرکت دهی او را که چیزی از او بیفتد نارس و بی نفع خواهد بود همچنین از عالم نیز باید انتظار کشید تا آنکه چیزی که او به خاطرش رسد بکوید و از وی نباید بسیار سؤال نمود چه کاه باشد چیزی که از وی پرسند او به خاطرش نباشد و ثواب عالم عظیم تر است از ثواب روزه داری که همیشه مشغول عبادت باشد و مجاهده نماید با مشرکین در راه خدای تعالی و هرکاه عالمی بمیرد رخنه می افتد در حصار شهر اسلام که هیچ چیز او را نمی بندد تا روز قیامت

[فصل فی وجوب العمل علی العالم]

فصل و یجب علی العالم العمل کما یجب علی غیره لکنّه فی حق العالم آکد تا و قد روینا و واجبست بر عالم عمل بعلم خود چنانچه واجبست عمل بر غیر عالم لیکن وجوب عمل در حق عالم تاکیدش بیشتر است و از این جهت خدای عزّ و جل ثواب مطیعات از زنان رسول صلی اللّه علیه و آله را و عقاب عاصیان ایشان را ضعف ثواب و عقاب مطیعات و عاصیان زنان دیکر قرار داده باعتبار اینکه ایشان از اهل علم بودند چنانچه در کلام مجید فرموده یا نِساءَ النَّبِیِّ مَنْ یَأْتِ مِنْکُنَّ بِفاحِشَهٍ مُبَیِّنَهٍ یُضاعَفْ لَهَا الْعَذابُ ضِعْفَیْنِ وَ کانَ ذلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیراً وَ مَنْ یَقْنُتْ مِنْکُنَّ لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تَعْمَلْ صالِحاً نُؤْتِها أَجْرَها مَرَّتَیْنِ وَ أَعْتَدْنا لَها رِزْقاً کَرِیماً و باید که عالم از برای خود نصیب کاملی از طاعات و قربات قرار

دهد زیراکه طاعات و عبادات باعث این می شود که نفس را ملکه به هم رسد که صلاح دنیا و آخرت خود را در هر چیزی بیابد و استعداد تامّی او را از برای قبول کمالات به هم رسد و مصنف س سرّه از جهه استشهاد بر این مطلب متمسّک به چند حدیث شد و فرموده که و قد روّینا بالاسناد السّالف و غیره عن محمّد بن یعقوب تا و عن محمّد بن یعقوب سلیم بن قیس هلالی می کوید که شنیدم از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلم که آن حضرت نقل حدیث می فرمودند از حضرت رسالت پناه صلّی اللّه علیه و آله که آن حضرت فرمودند در ضمن کلام طویلی که علما دو قسمند