دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 172

راوی به لغت عرب، کثرت راویان، قلّت واسطه‌ها، ظهور قوی‌تر روایت، عین الفاظ پیامبر بودن روایت (در مقابل نقل به معنا) و قولی بودن روایت (در مقابل حکایت فعل پیامبر). «1»

با توجّه به اینکه بسیاری از این مرجّحات، منصوص در روایات نمی‌باشند قبول آن بر این اساس است که آیا در قبول مرجّحات، از موارد منصوص (مواردی که در متن اخبار آمده است) می‌توان تعدّی کرد یا خیر؟

و امّا اگر میان دو روایت، تعادل برقرار باشد و هیچ یک بر دیگری مزیّتی نداشته باشد، در این صورت نظرات گوناگونی مطرح شده، برخی معتقد به سقوط هر دو روایت از حجیّت‌اند که در نتیجه به اصول عملیّه باید رجوع کرد؛ زیرا با سقوط دلیل اجتهادی به اصل عملی رجوع می‌شود گروهی دیگر قائل به عدم تساقط دو روایت شده‌اند. برخی از این گروه معتقد به احتیاط شده‌اند و برخی قائل به توقّف و عدّه‌ای عقیده به تخییر دارند. «2»

شرح این مباحث در کتب معروف و مبسوط اصولی آمده است.

*** منابع و مآخذ

1. قرآن کریم.

2. نهج البلاغه، (با تحقیق دکتر صبحی صالح).

3. آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، شیخ محمّد جواد بلاغی، مرکز الطباعة و النشر فی مؤسّسة البعثه، چاپ اوّل، 1420 ق.

4. ابطال القیاس، ابن حزم اندلسی.

5. اتحاف ذوی البصائر (شرح روضة الناظر) فی اصول الفقه، دکتر عبد الکریم بن علی بن محمّد النمله، مکتبة الرشد، ریاض، 1422 ق.

6. الاتقان فی علوم القرآن، جلال الدّین سیوطی، چاپ دوم، منشورات رضی.

7. اجود التقریرات، تقریرات درس آیة اللّٰه میرزا محمّد حسین نایینی، سیّد أبو القاسم خویی، کتابفروشی مصطفوی، قم.

8. الاحکام فی الاصول الاحکام، سیف الدّین أبو الحسن علی بن علی بن محمّد آمدی، دار الکتب العلمیّه.

9. احکام القرآن، أبو بکر احمد بن علی رازی جصّاص، دار الکتب العلمیّه، بیروت، چاپ اوّل، 1415.

10. الادلة العقلیّه و علاقتها بالنقلیّه، دکتر محمّد سعید شحّاته.

11. الاصابة فی تمییز الصحابة، ابن حجر عسقلانی، دار احیاء التراث، بیروت، چاپ اوّل.

12. ارشاد الفحول، محمّد بن علی بن محمّد شوکانی، تحقیق احمد عزّ و عِنانه، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ دوم، 1421 ق.

13. الاصول العامة للفقه المقارن، سیّد محمّد تقی حکیم، تحقیق مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام قم، چاپ دوم، 1418 ق.

14. اصول الفقه، شیخ محمّد رضا مظفر، دار النعمان، نجف اشرف، چاپ دوم، 1386 ق.

15. اصول الفقه الاسلامی، محمّد ابو زهره، دار الفکر العربی، 1377 ق.

16. الکافی، أبو جعفر محمد بن یعقوب کلینی، مصحح: علی اکبر غفاری، دار الاضواء، بیروت، 1405 ق.

______________________________
(1). رسائل (فرائد الاصول)، ص 449؛ کفایة الاصول، ج 2، ص 392.
(2). روضة الناظر، ج 2، ص 366؛ رسائل، ج 2، ص 760.