دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 417

بازگردانده شود؟ و در هر حال، حکم فرزند حاصل از تلقیح چیست؟ آیا از صاحب نطفه و زنی که در رحم او پرورش یافته ارث می‌برد؟ آیا آنها متقابلًا از وی ارث می‌برند؟ با چه کسانی محرم است؟

4. تزریق خون:

آیا تزریق خون غیر مسلمان به مسلمان و بالعکس جایز است؟ تزریق خون مرد نامحرم به زن بیگانه و بالعکس چه حکمی دارد؟ حکم خرید و فروش خون برای اهداف بالا چیست؟ با توجّه به این که مسألۀ انتقال و تزریق خون در عصر و زمان ما بسیار مهم است، تا آنجا که اگر متوقّف شود، زندگی بسیاری از بیماران نیز به خطر می‌افتد.

5. کنترل جمعیّت:

آیا جلوگیری از افزایش نسل مسلمانان و کنترل جمعیّت جایز است؟ با توجّه به حدیث معروف نبوی:

«تَزَوَّجُوا فَإِنِّی مُکٰاثِرٌ بِکُمُ الْأُمَمَ غَداً فِی الْقِیٰامَةِ … » «1»

و آیۀ شریفۀ «وَ أَمْدَدْنٰاکُمْ بِأَمْوٰالٍ وَ بَنِینَ» «2» که جمعیّت زیاد را نعمت دانسته و به جهت آن منّت نهاده است، آیا پیامبر صلی الله علیه و آله به جمعیّت فراوان فقیر و ناتوان مباهات و افتخار خواهد کرد، یا به مسلمانانی که از نظر کیفیت در حدّ بالایی باشند و در صورت جواز کنترل جمعیّت، آیا فقط عقیم کردن به صورت موقّت جایز است، یا عقیم دائم نیز مجاز می‌باشد؟

مخصوصاً که این کار غالباً مستلزم نظر و لمسِ غیر مجاز می‌باشد، حتّی اگر پزشک هم جنس باشد، به ویژه اگر بپذیریم که چنین جلوگیری‌هایی مصداق تضییع نطفه محسوب می‌شود، زیرا نطفه منعقد شده و سپس از بین می‌رود، چرا که به جایگاه اصلی‌اش نمی‌رسد و بالاخره با توجّه به این که بستن لوله‌ها نوعی نقص عضو به شمار می‌رود، این کار چه حکمی دارد؟

6. آیا می‌توان قلب انسانی که در آستانۀ مرگ است را گرفت (مثلًا مغز بر اثر تصادف متلاشی شده ولی قلب از کار نیفتاده است) و به انسان دیگری که بدون پیوند قلب قطعاً می‌میرد، پیوند زد؟ مخصوصاً اگر این کار مرگ شخص اوّل را سرعت بخشد، هر چند نفر دوم را از مرگ نجات می‌دهد. آیا جلب رضایت صاحب عضو در مواردی که امکان دارد، یا اولیای او لازم است؟

7. هرگاه باقی ماندن جنین و سپس تولّد آن به صورت طبیعی برای جان مادر، یا سلامتی او خطر جدی داشته باشد، آیا سقط جنین و ختم حاملگی جایز است؟ در صورت جواز، در چه زمانی از دوران بارداری مجاز خواهد بود؟ قبل از حلول روح، یا حتّی پس از آن؟

8. در صورتی که با آزمایشات جدید اطمینان پیدا کنیم که جنین ناقص الخلقه به دنیا خواهد آمد، و موجود بسیار مزاحمی برای دیگران خواهد بود، سقط وی چه حکمی دارد؟

9. تجمید انسان‌های مبتلا به بیماری‌های لاعلاج، به امید یافتن روش معالجۀ آنها در آینده- همان گونه که در برخی از کشورها مرسوم است- چه حکمی دارد؟ بر فرض جواز، حکم اموال و همسرش چه می‌شود؟ زیرا نه ظاهراً زنده است و نه حقیقتاً مرده

______________________________
(1). وسائل الشیعة، ج 14، ابواب مقدّمات النکاح، باب 1، ح 2.
(2). اسراء، آیۀ 6.