دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 418

محسوب می‌شود.

10. برخی از پزشکان معتقدند که ازدواج‌های فامیلی منشأ برخی از بیماری‌ها برای فرزندان حاصل از آن است. آیا چنین ازدواج‌هایی با توجّه به احتمال خطر، حرام یا مکروه است؟

11. تغییر جنسیّت چه حکمی دارد؟ آیا هر انسانی مجاز است جنسیّت خویش را تغییر دهد؟

اساساً این کار امکانپذیر است؟ و در صورت امکان و جواز، وضعیت ازدواج و محرمیّت و سایر احکام، تابع جنسیّت جدید است یا قدیم؟

12. این روزها شبیه‌سازی (کلوئولیسم) بحث‌های فراوان و گوناگونی را در پی داشته است.

دیدگاه اسلام پیرامون این پدیدۀ نو و جدید چیست؟

اگر بشر روزی موفق به این کار در مورد انسان شود، وضعیّت انسان حاصل از شبیه‌سازی از نظر محرمیّت، ارث، ولایت، حضانت و مانند آن چگونه خواهد بود؟

و ده‌ها مسألۀ مستحدثۀ دیگر پزشکی، که به همین مقدار قناعت می‌کنیم. «1»

*** ب) بخش عبادات

13. نماز و روزه در قطبین که روز و شب آن هر کدام شش ماه به طول می‌انجامد، یا روز و شب‌های طولانی یک ماه، یا یک هفته، یا کمتر و بیشتر دارد، به چه شکلی انجام می‌شود؟ مسأله قُطبین هر چند در عصر ائمّه و حتّی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نیز وجود داشته، ولی سفر به آنجا و سکونت در مناطق قطبی در قدیم ممکن نبوده است یا اخبارش به ما نمی‌رسید؛ لذا از مسائل مستحدثه محسوب می‌شود.

14. نماز در سفرهای فضایی که روز و شب و صبح و ظهر و عصر و مغرب و عشا قابل تشخیص نیست، چگونه انجام شود؟ مسافران فضا به کدام سمت نماز بخوانند؟ چگونه وضو بگیرند، یا تیمم کنند؟

15. چنانچه انسان با هواپیماهای سریع السیر در جهت حرکت زمین سفر کند، و نماز ظهر را در فرودگاه مبدأ بخواند و زمانی به فرودگاه مقصد برسد که هنوز اذان ظهر را نگفته باشند، آیا به هنگام ظهر باید نماز ظهر را مجدداً بجا آورد.

همچنین اگر مثلًا در مکّۀ معظّمه سی روز روزۀ ماه رمضان را بگیرد، سپس به کشوری سفر کند که هنوز ماه رمضان تمام نشده، آیا لازم است یک روز دیگر روزه بگیرد؟ آیا سی و یک روز روزه بر او واجب بوده است؟ همچنین اگر شخصی نذر کند که روز عید غدیر روزه بگیرد، و آن روز را طبق نذرش در مکّه (با قصد ده روز) روزه گرفته و عصر همان روز به ایران حرکت کند، و روز بعد در ایران عید غدیر باشد، آیا لازم است دوباره روزه بگیرد؟

16. آیا شخص روزه‌دار می‌تواند موادّ غذایی، یا داروهای تقویت‌کننده را از طریق تزریق وارد بدنش کند؟