دائرة المعارف فقه مقارن صفحه 501

اجازۀ پیشوای عادل تصرف کند». «1»

علّامۀ حلّی نیز در «تذکرة الفقهاء» تعبیر مشابهی دارد؛ می‌گوید: «إنّ المراد بالسّلطان هو الامام او حاکم الشّرع». «2»

شیخ طوسی در کتاب «نهایه» در مورد اجرای حدود نیز چنین می‌نویسد: «فأمّا الحدود فلیس یجوز لأحد إقامتها إلّا لسلطان الزّمان؛ اقامۀ حدود برای کسی جز سلطان وقت جائز نیست». «3»

امام شافعی، در کتاب معروف خود الامّ در باب خریدوفروش غیر مجازی که در میان مردم صورت می‌گیرد به مسألۀ مراجعه به سلطان عطف توجّه می‌کند و رجوع به حکومت (سلطان) در جهت احقاق حق، را توصیه می‌نماید. «4»

وهبه زحیلی در کتاب الفقه الاسلامی و ادلّته می‌نویسد:

«آنگاه که اکثریت مسلمانان، با کسی بیعت کردند، او واجب الاطاعه می‌شود، زیرا پیامبر اکرم فرمود: «دست خدا با جماعت است» … و منشأ این وجوب آیۀ 59 سورۀ نساء است که می‌فرماید: «یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللّٰهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» و مراد از اولی الامر حاکمان و دانشمندان هستند، همانگونه که مفسّران و صحابه گفته‌اند. «5»

فصل پنجم: پاسخ به شبهات

اشاره

گرچه در اینجا مجالی برای ردّ شبهات و پاسخگویی مفصّل شبهه‌ها نیست، ولی ضمن اشاره به برخی از شبهه‌ها به پاسخ کوتاه و اجمالی آنها نیز می‌پردازیم.

مکتب سکولاریزم:

واژۀ سکولار به کسی گفته می‌شود که زندگی و قوانین لازم آن را فقط با دید دنیوی تفسیر و تحلیل کند. شاید برای واژۀ فوق در زبان فارسی معادلی که جامعیّت و هویت مفهومی و منطقی آن را بازگو کند نداشته باشیم، ولی عنوان «جدایی زندگی اجتماعی از دستورات دینی» را تا حدّی می‌توان معادل آن دانست.

به هر حال، سکولاریزم به «جدایی دین از سیاست»، نظر دارد؛ به گونه‌ای که هیچ یک از آن دو در حوزۀ دیگری حق دخالت نکند، تلقّی عمومی بر آن است که سکولاریزم بیشتر به جدایی دین از حوزۀ امور اجتماعی و سیاست توجّه دارد، نه عکس آن.

ارکان سکولاریزم:

اشاره

سکولاریزم با توجّه به مبانی نظری، دارای ارکانی است از جمله:

______________________________
(1). مقنعه، ص 278.
(2). تذکرة الفقهاء، ج 2، ص 592.
(3). نهایه، ص 300.
(4). کتاب الام، ج 5، ص 112
(5). ر. ک: الفقه الاسلامی و ادلّته، ج 8، ص 6206.